Termin ten pochodzi od greckiego słowa "akólouthos" - "towarzyszący, idący za kimś", czy też czasownika "akóloutheo" - "iść za kimś, nasladować, towarzyszyć".
W katolickich kościołach wschodnich i niektórych zgromadzeniach w kościele łacińskim osoba posiadająca najwyższy stopień święceń niższych. (przed subdiakonatem).
W Kościele łacińskim
Do 1972 r. w kosciele łacińskim było to ostatnie z 4 niższych święceń (ostiariat, lektorat, egzorcystat i akolitat) udzielane kandydatowi do kapłaństwa w czasie formacji seminaryjnej.
Osoba powołana na tron papieski nieprawnie, za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie, gdy urząd papieski był nieobsadzony.
Antypapieże wybierani byli najczęściej wskutek sporów teologicznych (np. Hipolita powołano w czasie sporów wokół politycznych (np. Paschalis obsadził tron papieski dzięki przekupieniu niezwykle wpływowego wówczas arcybiskupa Ravenny). Gdy zaczęło kształtować się Państwo Kościelne i rosło jego znaczenie polityczne, coraz częściej spory wokół powołania papieża były odbiciem walki o wpływy różnych stronnictw czy rodów.
(gr. arche pierwszeństwo) urząd kościelny, który pojawił się pod tą nazwą około IV wieku.
Początkowo był to powoływany przez diakonów. Prawdopodobnie osoba taka wyznaczana była już wcześniej, a od IV wieku przybrała tytuł archidiakona. Powoływana była zasadniczo spośród kapłanów, później wyłącznie spośród kapłanów. Z czasem archidiakon stał się zastępcą biskupa do spraw administracji i dyscypliny.
To archidiecezjalny z siedzibą arcybiskupa.
Archikatedry w Polsce
Archikatedra Gnieźnieńska,
Archikatedra Oliwska,
Archikatedra Warszawska pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela,
Archikatedra Wrocławska pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela,
Archikatedra Przemyska,
Archikatedra Lubelska pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty,
Archikatedra Łódzka pod wezwaniem św. Stanisława Kostki,
Archikatedra Katowicka pod wezwaniem Chrystusa Króla,
Archikatedra Olsztyńska pod wezwaniem św.
(gr. arche pierwszeństwo, gr. episkopos - nadzorca, diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa ("ad personam").
Pierwotnie arcybiskup był biskupem ważnego miasta regionu, sprawujący pieczę duszpasterską nad całym często krajem. Miał prawo przewodniczyć synodom podległych sobie biskupów, korygować ich prace, prowadzić wybory lub mianować nowych biskupów w swym terenie, udzielać im święceń.
Honorowy tytuł, nadawany bądź przez papieża, bądź w drodze prawa zwyczajowego, który otrzymują kościoły wyróżniające się wartością zabytkową albo ze względu na swoje walory liturgiczne bądź duszpasterskie.
Po raz pierwszy tytuł ten nadał w roku kościołom kolegiackim, było to związane z przeniesieniem przez Kongregację Obrzędów przywilejów kościołów kolegiackich na bazyliki mniejsze.
(łac. episcopus z gr. epískopos: nadzorca) -
w kościołach chrześcijańskich duchowny o najwyższych święceniach, urząd kościelny.
Dzieje instytucji
Już w Nowym Testamencie można doszukać się zróżnicowania w posługach hierarchii pierwszych wspólnot chrześcijańskich. Apostołowie już posiadali bowiem wyraźnie swych pomocników, kształconych na zastępców. W połowie II wieku ustalono, że święceń (synodach i soborach powszechnych.
To w kościele katolickim biskupa diecezjalnego posiada po nim prawo następstwa na urzędzie biskupa diecezji zgodnie z kanonem 403 paragraf 3 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku.
Biskup koadiutor jest najczęściej jednocześnie biskupem tytularnym. .
Instytucja Kościoła katolickiego. diecezji, lecz posłany na misję.
Godność biskupa pozwala na wyświęcanie kapłanów spośród ludu, w którym prowadzi misję. Biskupi misyjni występowali głównie we wczesnym średniowieczu (zob. Jordan). Część badaczy przyjmuje, że istniało pewne rozróżnienie między episcopus regionarius (biskup regionu) a episcopus gentium (biskup ludu).
(biskupa katolicki, który z nadania papieża sprawuje najwyższą władzę w powierzonej mu diecezji.
Reprezentuje swoją diecezję podczas Synodu Biskupów, czy też Konferecji Episkopatu.
(episcopus suffraganeus):
biskupstwa nie będącego archidiecezją, a należącej do jakieś metropolii. Każdy taki biskup jest sufraganem względem metropolity. Sufraganami nie są więc biskupi diecezji nie podlegających żadnemu metropolicie (episcopus exemptus).
Potoczne określenie biskupa pomocniczego (vicarius in pontificalibus) - pomagającego biskupowi diecezjalnemu (ordynariuszowi) w zarządzie diecezją.
W latach 1698 1789
16981709 Biegański Stanisław
1711-1714 Lubieniecki Jan Domascen
1715-1717 Skrzetuski H.
1717-1732 Parysowicz Jozafat
1733-1734 Zalewski T.
1737-1782 Jezierski Stanisław Rajmund
1782-1789 Karwosiecki Piotr Dominik.
Pierwotnie najniższy stopień w trójstopniowej hierarchii kapłaństwa urzędowego, w skład której wchodzili diakoni, prezbiterzy (kapłani) i biskupi.
) w dalmatyce.