To ogólna nazwa opisująca instytucje, które prowadzą działania operacyjno-rozpoznawcze o charakterze niejawnym. Domeną służb specjalnych jest pozyskiwanie i ochrona informacji kluczowych dla zapewnienia wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa. W państwach demokratycznych działania służb specjalnych wymykają się niekiedy spod kontroli organów nadzorczych. Służby specjalne prowadzą także operacje poza swoim macierzystym krajem, łamiąc nieraz tamtejsze prawo.
(wywiadu i kontrwywiadu
wojskowego w latach 1921-1944.
Utworzenie Abwehry
Abwehra powstała w 1921 roku jako departament Reichswehrministerium.
Nazwa wywodzi się od centrali Abwehrgruppe der Reichswehr, utworzonej w styczniu 1921 r. pod kierownictwem mjr. Friedricha Gemppa i zakonspirowanej w Oddziale Statystyki Urzędu Wojskowego.
Zakazy traktatu wersalskiego
Po zakończeniu I wojny światowej Niemcom, zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego, zabroniono prowadzenia wywiadu o charakterze ofensywnym, służba ta więc miała m.
(ABW) agencja zajmująca się wewnętrznym bezpieczeństwem państwa, m. in. kontrwywiadem i zwalczaniem terroryzmu na terenie kraju, ogólnej ochrony RP i jej porządku konstytucyjnego.
Likwidacja UOP, utworzenie ABW
Utworzona w Urzędu Ochrony Państwa w maju Agencję Wywiadu.
Podstawa działania
Ustawa z dnia 24. 05. 2002 o Agencji Bezepieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz.
(AW) Służba wywiadowcza w której interesie leży pozyskiwanie jawnych i niejawnych informacji poza granicami kraju, które mogą mieć znaczenie dla bezpieczeństwa i żywotnych interesów kraju.
Utworzenie Agencji Wywiadu
Agencja Wywiadu powstała w Urzędu Ochrony Państwa (ustawa z dnia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu).
Pracownik tajnych służb specjalnych działający najczęściej na terenie swojego państwa lub państw bezpośrednio z nim graniczących. Często zdarza się prowadzenie działalności agenta na obszarze wszystkich krajów świata. Osoba nie podlegająca jurysdykcji sądu kraju, w którym jest zatrudniona. Agent manewrowy jest obdarzony szczególnym przywilejem przez państwo zatrudniające go.
Osoba zwerbowana przez kandydaci na tajnych współpracowników, a następnie jako tajni współpracownicy na terenie kraju macierzystego (w przypadku zwerbowania agenta na terenie obcego kraju jako tajni współpracownicy, a następnie jako rezydenci). Zadaniem agenta jest dostarczanie wszelkich zdobytych informacji służbom specjalnym, które go zwerbowały, jak również podejmowanie działań mających na celu osiągnięcia zamierzonego celu przez wywiad, dla którego pracuje.
, AWO tajna komórka wywiadowcza powstała w latach 60. XX wieku w strukturach Zarządu II Sztabu Generalnego LWP, czyli wywiadu wojskowego PRL.
Decyzja o powołaniu Agenturalnego Wywiadu Operacyjnego została prawdopodobnie podjęta w Moskwie i zaakceptowana przez ówczesnego ministra obrony narodowej Wojciecha Jaruzelskiego. AWO miał działać bezpośrednio w strukturach Układu Warszawskiego.
Agencja Wywiadu Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, formalnie utworzona 27 czerwca 1972 roku jako Służba Wywiadu Sił Powietrznych Air Force Intelligence Service (choć wywiadu lotniczego dokonywano już od dawna), przemianowana 1 października 1993 roku na Agencję Wywiadu Lotniczego (Air Intelligence Agency).
Początki wywiadu lotniczego w USA
Gromadzenie danych wywiadowczych było jednym z podstawowych zadań lotnictwa od momentu jego powstania w pierwszych latach amerykańską ekspedycją karną w Meksyku gen.
AIB, (Sojusznicze Biuro Wywiadu) - Działająca w okresie II wojny światowej wspólnota amerykańsko-australijska struktura wywiadowcza dowództwa Obszaru Południowo-Zachodniego Douglasa MacArthura.
Utworzenie AIB
Sojusznicze Biuro Wywiadu zostało utworzone Australii.
Jeszcze tego samego miesiąca AIB podporządkowane zostało wiele istniejących już terenowych oddziałów sabotażowych i grup działających w podziemiu.
Aman (Agaf haModiin) Agencja Wywiadu Wojskowego Izraela utworzona w maju 1948 roku jako Departament Wydziału Operacyjnego Sztabu Generalnego, podlegająca Szefowi Sztabu Generalnego, kontrolowana bezpośrednio przez ministra Obrony.
Utworzenie wywiadu wojskowego w Izraelu
W 1953 roku podniesiony do rangi wydziału otrzymał oficjalną nazwę Aman (Afaf Modiin - skrzydło informacyjne)
Aman nie jest powszechnie znany jak Izraelu, zatrudniając ok.
(AFSA), Agencja Bezpieczeństwa Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych - utworzona 20 maja 1949 roku, w celu koordynowania bezpieczeństwa operacji kryptologicznych sił lądowych, marynarki wojennej i sił powietrznych Stanów Zjednoczonych. Kierowana i nadzorowana przez Połączony Komitet Szefów Sztabów JCS. AFSA koordynowała całość działań w dziedzinie wywiadu łączności COMINT i bezpieczeństwa COMSEC sił zbrojnych.
(US ) wywiad sił lądowych Stanów Zjednoczonych. Służba wywiadu wojskowego (Military Intelligence – MI) amerykańskich sił lądowych powołana oficjalnie w 1885 r. jako Wydział Informacji Wojskowej MID.
Początki wywiadu wojskowego w Ameryce
Początki wywiadu amerykańskich sił lądowych sięgają brytyjskich zajmujących Long Island. Celem misji było m. in. oszacowanie siły wojsk brytyjskich.
(ASA), Agencja Bezpieczeństwa Sił Lądowych - agencja armii amerykańskiej odpowiedzialna za działania, infrastrukturę, sprzęt oraz personel wywiadu łączności, tzw. Signal Intelligence SIGINT i bezpieczeństwo łączności Communications Security, tzw. COMSEC, które podlegały wcześniej Agencji Bezpieczeństwa Łączności SSA - Signal Security Agency, a jeszcze wcześniej Służbie Wywiadu Łączności SIS - Signal Intelligence Service.
, ASIO, Australijska Organizacja Bezpieczeństwa i Wywiadu to utworzona w służba specjalna z Alianckiego Urzędu Wywiadowczego zajmująca się bezpieczeństwem wewnętrznym.
Forma pracy wywiadowczej; dzięki niej uzyskuje się wiadomości, jakie można pozyskać z ogólnie dostępnych źródeł.
W wywiadzie gospodarczym takimi źródłami są np. :
dokumentacja, jaką przedsiębiorstwo musi udostępnić według wymogów prawa
ogólnie dostępne rejestry
sądowe ogłoszenia upadłości i postanowienia o postępowaniu układowym
prasa (szczególnie lokalna)
wydawnictwa marketingowe: biuletyny, informatory, reklamy
analizy produktów (reverse engineering)
Internet.
(BS) utworzone przy Oddziale II Sztabu Generalnego w Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, objęło działania w dziedzinie radiowywiadu i kryptologii.
Utworzenie Biura Szyfrów
Przed utworzeniem BS radiowywiadem w Oddziale II zajmowała się Sekcja VII, następnie Referat V Wydziału Organizacyjnego.
Biuro Szyfrów przy Oddziale II Sztabu Generalnego (tzw. Dwójka) zostało utworzone w niemieckim wywiadem radiowym.