Recep Tayyip Erdoğan

Recep Tayyip Erdoğan (ur. 26 lutego 1954 w Stambule) – turecki ekonomista, polityk, lider Partii Sprawiedliwości i Postępu (AKP), burmistrz Stambułu w latach 1994–1998, premier Turcji od 2003.

Życiorys

W 1973 ukończył szkołę religijną İmam Hatip Lisesi w Stambule, a w 1981 studia na Wydziale Ekonomii i Handlu Uniwersytetu Marmara.
Pochodzi z ubogiej rodziny pracownika straży przybrzeżnej z Rize. Wychowywał się w stambulskiej dzielnicy Kasımpaşa. W młodości zarabiał na życie sprzedając na ulicy lemoniadę i sezamki. Przez wiele lat amatorsko uprawiał piłkę nożnąTeresa Stylińska, Nawrócony islamista, "Rzeczpospolita", 21 grudnia 2002. W czasie studiów zaangażował się w działalność polityczną. Był członkiem Tureckiego Narodowego Związku Studentów. Związał się z ruchem islamistycznym skupionym wokół Necmettina Erbakana. Wstąpił do islamistycznej Partii Ocalenia Narodowego (MSP). W 1976 został wybrany na przewodniczącego organizacji młodzieżowej MSP w Beyoğlu, a następnie został szefem organizacji młodzieżowej MSP w Stambule.
Po przewrocie wojskowym 12 września 1980, po którym zdelegalizowano wszystkie partie polityczne, Erdoğan pracował w sektorze prywatnym jako doradca i menedżer. W 1983 wrócił do działalności politycznej jako członek Partii Dobrobytu. Rok później został przewodniczącym okręgowej organizacji partyjnej w Beyoglu, a w 1985 przewodniczącym organizacji regionalnej w Stambule oraz członkiem centralnych władz partii.
27 marca 1994 wygrał wybory na stanowisko burmistrza Stambułu. W okresie sprawowania tej funkcji (1994–1998), Erdoğanowi udało się rozwiązać szereg problemów w sferze gospodarki, infrastruktury, komunikacji oraz ekologii, m.in. poprzez budowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, oczyszczalni ścieków, dróg i mostów, mieszkań komunalnych oraz pomoc dla najuboższych. Zdołał również spłacić znaczną część miejskich długów. Erdoğan uchodzi też za pierwszego z burmistrzów Stambułu, który zatroszczył się o ochronę środowiskaDariusz Kołodziejczyk, Turcja, Warszawa 2000, s. 264. Za osiągnięcia w zarządzaniu stolicą był chwalony także przez przeciwników politycznych. Mimo zarzutów, że na miejskich kontraktach skorzystały firmy należące do jego partyjnych kolegów, Erdoğan zachował opinię jednego z najmniej skorumpowanych polityków tureckich. Jednocześnie Erdoğan zrezygnował z realizacji pomysłów niezgodnych ze świeckim charakterem państwa tureckiego (m. in. ponownego przekształcenia Hagia Sofia w meczet).
12 grudnia 1997 na wiecu w prowincji Siirt wygłosił przemówienie, w którym zacytował fragment poematu Ziyi Gokalpa:
{{Cytat |Meczety są naszymi koszarami. Minarety są naszymi bagnetami. Kopuły są naszymi hełmami. Wierni są naszymi żołnierzami. (...) Nikt nie zdoła uciszyć wołania na modlitwę. Położymy kres rasizmowi w Turcji. Nigdy nas nie zdławią. Nawet gdy otworzą się niebiosa i ziemia, nawet gdy zaleją nas wody i wulkany, nigdy nie zawrócimy z naszej drogi. Moim oparciem jest islam. Gdybym nie mógł o nim mówić, po cóż miałbym żyć? }}
Przemówienie zostało uznane za podżeganie do nienawiści na tle religijnym. W 1998 Erdoğan został usunięty z funkcji burmistrza Stambułu i skazany na dziesięć miesięcy pozbawienia wolności. Po kolejnych apelacjach wyrok został utrzymany w mocy, jednak Erdoğan nie odbył całej kary. Latem 2001 wyszedł na wolność po czterech miesiącach więzienia na mocy amnestii.
14 sierpnia 2001 wraz z grupą działaczy zdelegalizowanej islamistycznej Partii Cnoty (następczyni Partii Dobrobytu) założył ugrupowanie Partia Sprawiedliwości i Rozwoju. Został wybrany jej przewodniczącym. Jako lider nowej formacji politycznej odwołującej się do tradycji ruchów islamistycznych Erdoğan złagodził retorykę religijną i opowiedział się z integracją Turcji z Unią Europejską. W wyborach parlamentarnych w 2002 AKP zdobyła ponad 34% głosów i dwie trzecie mandatów w parlamencie, dzięki czemu mogła utworzyć większościowy gabinet. W związku z sądowym zakazem pełnienia funkcji publicznych Erdoğan nie mógł kandydować ani objąć stanowiska szefa rządu. Po zdjęciu zakazu 9 marca 2003 wziął udział w wyborach uzupełniających w okręgu Siirt zdobywając 85% głosów.
15 marca 2003 objął stanowisko premiera Turcji. W 2007 uzyskał reelekcję w kolejnych wyborach parlamentarnych, zdobywając mandat w okręgu stambulskim. AKP uzyskała zaś łącznie ponad 46% głosów oraz 341 w Zgromadzeniu Narodowym, co umożliwiło jej utworzenie kolejnego rządu większościowego z Erdoğanem na stanowisku premiera.

Źródła

• Biografia na stronie oficjalnej AKP

Реджеп ТIайип Эрдоган
Реджеп Тайип Эрдоған
Recep Tayyip Erdoğan Режеп Тайип Эрдоган
Recep Tayyip Erdoğan
Rajab Dayib Erdogaan
Recep Tayyip Erdoğan
رەجەپ تاييىپ ئەردوغان

Zobacz również

• Szukaj więcej informacji
• Szukaj wypracowań