Kwestia narodowości Kopernika

Kwestia narodowości Mikołaja Kopernika może budzić pewne kontrowersje. Jak w przypadku wielu innych uczonych o światowej sławie – za przykłady niech posłużą Albert Einstein i Maria Skłodowska-Curie – wiele osób chciałoby widzieć Mikołaja Kopernika jako członka ich grupy społecznej. W tym przypadku główny konflikt dotyczy niejasnego statusu narodowości Kopernika, a mianowicie, czy był on narodowości polskiej czy niemieckiej. Faktem jest, że Kopernik był poddanym króla polskiego i pełnił funkcje społeczne w administracji lokalnej Królestwa Polskiego. Warto także wiedzieć, że przez bycie np. narodowości żydowskiej czy kaszubskiej człowiek nie traci w żadnym sensie prawa do bycia Polakiem, a tym bardziej do bycia polskim uczonym, prawnikiem, pisarzem itp. Kwestia narodowości dotyczy bowiem pochodzenia rodowego, znane są przykłady osób o niepolskim pochodzeniu rodowym (narodowości) będacych Polakami oraz osób o polskiej narodowości nieuważających się za Polaków.
W sprawie narodowości Kopernika występują cztery zasadnicze stanowiska:

Argumenty przeciw przypisywaniu narodowości

Współczesne pojęcie narodowości powstało w XIX wieku. Za życia Kopernika, najistotniejsza była przynależność stanowa i religijna, oraz podległość określonemu władcy.

Argumenty za narodowością polską

• urodził się, mieszkał i pracował w Polsce (Warmia była inkorporowana w 1466). Polska nie była jednak państwem narodowym i na obszarach, na których mieszkał Kopernik, mieszkała zarówno ludność polska, jak też niemiecka, w ramach której wielu ludzi mogło opowiadać się za związkami z Koroną polską, a inni mogli uważać się za ludzi niezwiązanych z polskością w żaden sposób
• był poddanym króla polskiego, złożył przysięgę wierności królowi polskiemu
• zarówno Kopernik jak i jego rodzina uczestniczyli w walkach z Krzyżakami po stronie Polski
• swoje prace naukowe dedykował królowi polskiemu
• współcześni mu astronomowie i uczeni, z którymi utrzymywał kontakty, zawsze określali go jako astronoma polskiego

Argumenty za narodowością niemiecką

• Jego matka była pochodzenia niemieckiego.
• Pochodzenie ojca jest kwestią sporną. Ojciec pochodził z Krakowa, w którym mieszkała zarówno ludność polska jak i niemiecka. Nazwisko Kopernik może pochodzić od dolnoniemieckiego Kopper (miedź), co może sugerować niemieckie pochodzenie ojca. Z drugiej strony, nazwisko Kopernik może zawierać polski przyrostek -nik.
• Toruń był miastem, w którym przeważała ludność niemiecka, znajdował się on jednak na terenach Korony Polskiej, zaś jego mieszkańcy opowiedzieli się o takiej zależności, samodzielnie wypowiadając posłuszeństwo władzom krzyżackim.
• Nie ma dowodów, że znał język polski – zachowały się jedynie jego pisma po łacinie i po niemiecku. Ale język polski nie był wtedy często używany w piśmie.
• Podczas studiow w Bolonii zapisał się do wspólnoty studentów niemieckich.

Argument leksykalny

Przymiotnik "polski" niekoniecznie oznacza narodowość. Znamy królów polskich będących nie-Polakami, np. Stefan Batory, Henryk Walezy, August III Sas i wielu innych. Gall Anonim to polski kronikarz rodem prawdopodobnie z Francji. Historia dostarcza przykładów na istnienie "ziem polskich" ze skłonnością do przemieszczania się na mapie w rytm zawieruch dziejowych. Przymiotnik "polski" ma nieostre znaczenie.

Opinie autorytetów

• Międzynarodowa Unia Astronomiczna określa Kopernika jako polskiego astronoma
• Encyklopedia Britannica podaje że Kopernik to polski astronom, sprawdź: [1]
• Podręczniki astronomii, historii astronomii i inne od poziomu szkoły podstawowej aż do poziomu uniwersyteckiego stwierdzają, że Kopernik to polski astronom. Warto wiedzieć, że podręczniki zatwierdzane są przez Ministerstwo Edukacji po zaopiniowaniu przez osoby będące kompetentne w recenzowaniu w danej dziedzinie wiedzy.
• Senat RP uchwalił, że Kopernik był Polakiem. Uzasadnienie tego ustalenia znajduje się tu.
• Lista obcojęzycznych Wikipedii, które podają, że Kopernik był polskim astronomem:
• bułgarska [2]
• estońska [3]
• francuska [4]
• hiszpanska [5]
• litewska [6]
• słowacka [7]
• włoska [8]
• Lista obcojęzycznych Wikipedii, które nie poruszają kwestii narodowości lub notują istnienie sporu o nią:
• angielska [9]
• chorwacka [10]
• czeska [11]
• duńska [12]
• niderlandzka [13]
• niemiecka [14]
• norweska [15]
• portugalska [16]
• rosyjska [17]
• słoweńska [18]
• szwedzka [19]
• ukraińska [20]