Termin filozoficzny oznaczający postrzeganie samego siebie, świadomość samego siebie, postrzeganie przez umysł jego własnych stanów. Leibniz odróżniał percepcję – przedstawianie sobie rzeczy – od aperpcepcji, która oznacza zdawanie sobie sprawy z tego przedstawiania. Krok dalej uczynił Kant, który odróżnił apercepcję empiryczną, czyli introspekcję od transcendentalnej jedności apercepcji, czyli warunku umożliwiającego samo doświadczanie.

(gr. αρхη) w filozofii przedsokratejskiej termin oznaczający praprzyczynę, prazasadę wszystkich istniejących bytów. .

Pierwotna zasada kierująca światem, wszechświatem i kosmosem. Istnienie tej zasady postuklowała liczby itp. .

Pojęcie arystotelizm obejmuje poglądy filozoficzne filozoficzne, które rozwijały jego nauki. Owe poglądy były często wykorzystywane w teologii (np. scholastycznej). Dzieła Arystotelesa zostały przybliżone chrześcijaństwu dzięki Św. Tomasz z Akwinu zastosował metafizykę Arystotelesa do swoich rozważań nad delikatną równowagą między wiarą a wymogami umysłu. Arystotelizm w okresie Teodora Gazy i Jana z Trapezuntu.

(z greckiego Theos Bóg, z przedrostkiem negującym a-; atheos bez boga; bezbożny) to światopogląd odrzucający wiarę w istnienie sił nadnaturalnych, szczególnie Boga (bogów), jako sprzeczną z rozumem. Źródłem ateizmu jest z jednej strony wzrastająca, w miarę rozwoju nauki, sprzeczność między twierdzeniami naukowymi a wierzeniami religijnymi, zaś z drugiej bunt przeciwko zachowawczym funkcjom religii która przenosi problem wyrównania krzywd społecznych w sferę pozaziemską.

Fizykalny teoria o ziarnistej, nieciągłej strukturze materii, twierdzenie, że materia składa się z niepodzielnych elementów, niegdyś atomów a współcześnie: cząstek elementarnych) Poglądy zapoczątkowane w filozofii w V wieku p. n. e. przez Daltona. Inne rozdzaje atomizmu: psychologiczny (Taine, psychologia empirystyczna, Whitehead) metafizyczny (por. Russell) moralny (Gide) logiczny (Russel) Zobacz: materia, atom, próżnia.

Nazwą augustynizm, augustianizm określamy doktrynę filozoficzno-religijną Św.

W rozumieniu metafizycznym byt to po prostu cokolwiek istniejącego, lub nieistniejącego ale wyróżnialnego, a więc jakakolwiek treść (aspekt istotowy bytu), która istnieje (aspekt egzystencjalny bytu). Takie rozumienie bytu - zaproponowane przez św. Tomasza z Akwinu - stanowi gwarancję realizmu poznawczego wszelkiej filozofii.

(łac. virtus, gr. αρετη arete ). Oznacza dobrą cechę charakteru. Jest to "przestrzeganie zasad obowiązującej etyki; zespół dodatnich cech moralnych; prawość, szlachetność, zacność" (Słownik języka polskiego PWN). Cnota uważana jest przez różne koncepcje etyczne za najwyższe dobro. Składające się na nią cechy charakterologiczne budują ideał moralny człowieka, są kryterium idealnego życia.

"myślę, więc jestem". Zdanie, które stanowi podstawę filozofii Kartezjusza. Według niego, nie sposób sensownie zaprzeczać temu zdaniu, a zatem można przyjąć je za fundament, na którym oprze się filozofię.

Albo cynizm antycznej Grecji, żyjących między V a II wiekiem p. n. e. Trudno rozstrzygnąć, czy cynicyzm był sposobem życia, czy szkołą filozoficzną, do tego ostatniego poglądu przychyla się Diogenes Laertios.

Szkoła filozoficzna w Starożytnej Grecji założona przez Arystypa z Cyreny. Cyrenaicy uważali, że sprawy praktyczne są ważniejsze od teoretycznych. Wiedza jest dostarczana tylko przez zmysły. Poznajemy własne stany a nie rzeczy, które je wywołują. Przyjemność jest jedynym dobrem, bo o nią zabiegamy, a przykrość jest złem (hedonizm). Przyjemność jest stanem przelotnym, chwilowym, trwającym tylko, póki działa bodziec.

Człowiek jest miarą wszystkich rzeczy istniejących, że istnieją, i nie istniejących, że nie istnieją. Słowa te, przypisywane teorii poznania. Homo mensura (człowiek miara) oznacza dla Protagorasa, że każdy człowiek jest sam dla siebie kryterium prawdy – wszystkie doznania zmysłowe i przeświadczenia danej osoby są dla niej prawdziwe. Ponieważ jednak ludzie się różnią, to pojęcie prawdy w znaczeniu obiektywnym nie ma sensu.

Z gr. Daimōn (Bóg; bóstwo; demon) W filozofii starożytnej - głos bóstwa, sumienie, głos wewnętrzny. Zobacz także: Eudajmonizm.

To rodzaj rozumowania logicznego, mającego na celu dojście do określonego wniosku na podstawie założonego wcześniej zbioru przesłanek.