Wrażenie jest to pierwotny i najbardziej podstawowy
proces poznawczy człowieka.
Powstaje na skutek bezpośredniego działania
bodźców ze świata zewnętrznego lub z wnętrza
organizmu na zakończenia nerwowe (
receptory), wywołując reakcję psychiczną.
Jeden obiekt może jednocześnie działać na kilka rodzajów
narządów zmysłowych, przez co jednocześnie możemy odczuwać kilka rodzajów wrażeń.
Podstawowe cechy wrażenia
- jakość - rodzaj wrażenia i na jaki narząd zmysłu oddziałuje,
- intensywność - jest to wartość natężenia oddziaływania bodźca na narząd zmysłu,
- czas trwania - uzależniony od czasu oddziaływania danego bodźca na narząd zmysłu
Możliwe jest jednoczesne odczuwanie różnych wrażeń, a wrażenia te wzajemnie na siebie oddziałują, najczęściej na
zasadzie kontrastu wrażeń. Wyróżniamy:
- kontrast następczy (kiedy np. jedząc po słodkim cukierku kwaśne jabłko wydaje się, że jest ono kwaśniejsze niż w rzeczywistości)
- kontrast współczesny (np. kiedy patrzymy na szary obiekt umieszczony na czarnym tle to wydaje się nam on jaśniejszy, niż gdyby był umieszczony na tle białym).
Wrażenia ze względu na rodzaj działającego narządu zmysłu dzielimy na wrażenia: słuchowe, wzrokowe, smakowe, węchowe, dotykowe, mięśniowo-ruchowe, ciepła i zimna, ustrojowe oraz bólu.
Z wrażeniami związane są takie pojęcia jak:
- próg podniety - minimalna odczuwalna intensywność wrażenia,
- próg różnicy - minimalna odczuwalna zmiana intensywności wrażenia,
- szczyt wrażenia - intensywność wrażenia, która bez względu na dalsze zwiększanie natężenia działającego bodźca nie ulegnie już zwiększeniu,
- rozpiętość wrażliwości - przestrzeń pomiędzy najsłabszym a najmocniejszym odczuwalnym natężeniem wrażenia,
- zjawisko adaptacji wrażenia - czyli proces stępienia lub nawet całkowitego zaniku wrażliwości na działające bodźce).