W 1340 Księstwo Moskiewskie przekształciło się w Wielkie Księstwo Moskiewskie. Poczynając od Iwana I Kality, władcy księstwa zapoczątkowali długotrwały proces jednoczenia księstw wschodnioruskich, dokonywany w drodze dobrowolnych fuzji, bądź podbojów. Księstwo Moskiewskie, jako pierwsze, podjęło też walkę z dominacją mongolską. Pierwsze swe duże zwycięstwo nad Tatarami odniosły wojska ruskie, pod wodzą Dymitra Dońskiego, w 1380 r. w bitwie na Kulikowym Polu nad Donem.
Dzieło zjednoczenia kontynuował intensywnie książę Iwan III Groźny, przyłączając do swej domeny księstwa Tweru i Nowogrodu. W 1472 r. poślubił on bratanicę ostatniego cesarza bizantyjskiego Paleologa, w związku z czym, wobec upadku Cesarstwa Bizantyjskiego, uważał się potem za dziedzica całego Kościoła Prawosławnego. Iwan III uniezależnił się też całkowicie od dominacji tatarskiej Złotej Ordy (1480). Przestał mianowicie płacić podatki lenne chanowi tatarskiemu, a następnie odparł kilka jego odwetowych wypraw. Złota Orda upadła zresztą ostatecznie w 1502, pobita przez krymskich Tatarów.
Przez cały czas istnienia Księstwa Wielkomoskiewskiego panowali w nim książęta dynastii Rurykowiczów. Byli to: Siemion Dumny (1340-1353), Iwan II Piękny (1353-1359), Dymitr Doński (1359-1389), Wasyl I (1389-1425), Wasyl II Ślepy (1425-1462) i Iwan III Groźny (1462-1505). Za Iwana III księstwo powiększone zostało o księstwa Jarosławskie oraz Nowogrodzkie i stało się jednolitym państwem narodowym, została rozbudowana Moskwa, jako stolica, a także Kreml, jako rezydencja władcy. Równocześnie państwo zaczęto nazywać grecką nazwą Rusi: Rossija - Rosja.