Ustawa to
akt normatywny o charakterze powszechnie obowiązującym, najczęściej obecnie uchwalany przez
parlament (w niektórych państwach zatwierdzany później przez organ
władzy wykonawczej). W porządkach prawnych różnych państw występują ustawy: zasadnicze (
konstytucje),
organiczne i zwykłe.
W Polsce, w określonej przez
Konstytucję hierarchii powszechnie obowiązujących aktów prawnych ustawa ma rangę niższą od Konstytucji i
umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, a wyższą od
rozporządzeń. W przeciwieństwie do innych porządków prawnych (np.
francuskiego), Konstytucja RP zna tylko jeden rodzaj ustaw.
Przedmiotem ustawy może być każda sprawa. Konstytucja wymaga niekiedy uchwalenia odpowiedniej ustawy, wskazując kierunek przyjętych w niej rozwiązań. Niektóre sprawy mogą być uregulowane wyłącznie przez ustawę (np. ustawa budżetowa, określenie sytuacji prawnej obywatela, regulacja ustroju i zakres działania
samorządu terytorialnego). Ustawa nie może być sprzeczna z Konstytucją. Zgodnie z Konstytucją ustawa nie może być też sprzeczna z ratyfikowaną przez Polskę
umową międzynarodową i prawem ustanowionym przez organizację międzynarodową, której Polska przekazała "
kompetencje organu władzy państwowej w niektórych sprawach" (art. 90 ust. 1
Konstytucji). Inne akty normatywne (np.
rozporządzenia) muszą być zgodne z ustawami.
W Polsce ustawy uchwala
Sejm (wyjątkiem jest ustawa o zmianie Konstytucji, którą uchwala Sejm, a następnie Senat). Z inicjatywą uchwalenia ustawy najczęściej występuje
Rada Ministrów.
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje także grupie co najmniej 100 tys. obywateli, grupie co najmniej 15 posłów,
Senatowi i
Prezydentowi RP. Przebieg
procesu legislacyjnego określa Konstytucja oraz Regulamin Sejmu i Senatu. Jego ostatnim etapem jest ogłoszenie ustawy w
Dzienniku Ustaw, po jej podpisaniu przez
Prezydenta RP.