Ukraińcy - to
naród zamieszkujący w
Europie środkowo-wschodniej, głównie na terenach dzisiejszego niezależnego państwa
Ukrainy (także w krajach sąsiednich: w
Rosji,
Białorusi Polsce,
Słowacji i
Mołdawii), zaliczający się do
Słowian wschodnich. Są to potomkowie ludów przemieszczających się po terytoriach na północ od
Morza Czarnego w burzliwej historii tej części Europy. Współcześnie Ukraińcy to naród głównie
prawosławny, ale znaczne są też wpływy
grekokatolickie,
protestanckie,
katolickie i
żydowskie.
Rys historyczny
Jeszcze przed
chrystianizacją Rusi Kijowskiej przez
kniazia Wołodymyra w r. 988 pojawili się tu
Wikingowie, którzy dotarli najprawdopodobniej przemieszczając się od
Bałtyku wzdłuż wielkich rzek dzisiejszej Polski, Rosji i Białorusi, a także być może od strony Morza Czarnego, gdzie dotarli wzdłuż
Dunaju.
Duży wpływ na kształtowanie się narodu ukraińskiego miały najazdy
tatarskie i
tureckie, a także ustawiczna walka o dominację nad tym terytorium, datująca się od czasów podbojów polskiego króla
Bolesława Chrobrego na
Rusi Kijowskiej,
Czerwonej (grody czerwieńskie) i
Halickiej (Galicja), później zaś
Rzeczpospolitej Obojga Narodów z wpływami rosyjskimi, a nawet
węgierskimi. Rozległe i urodzajne ziemie
Dzikich Pól i
Wołoszczyzny sprzyjały także osiedlaniu się na nich ludzi pochodzących różnych rejonów tak
Rzeczpospolitej, jak i Rusi, którzy po pewnym czasie wspólnie wytworzyli społeczność
Kozaczyzny.
Po
rozbiorach Polski wzmógł się znacznie wpływ Rosji na Ukraińców, szybko postępowała
rusyfikacja narodu w granicach Imperium Rosyjskiego. Po
rewolucji październikowej (1917) proces ten trwał nadal, w utworzonej po
I wojnie światowej i
wojnie polsko-bolszewickiej w ramach
ZSRR Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej wciąż preferowano język rosyjski, a na terenach polskich
Kresów Wschodnich dominowały wpływy polskie i katolickie.
Podczas
II wojny światowej zarówno
ZSRR jak i
Niemcy podsycali konflikty narodowościowe polsko-ukraińskie, co miało znaczny wpływ na wzajemny stosunek obu narodów po zakończeniu wojny, zwłaszcza w okolicznościach wymuszonych na Polsce podczas
konferencji Jałtańskiej strat terytorialnych i związanych z nimi repatriacji - przemieszczeń znacznych ilości ludności polskiej na zachód. Równolegle z tymi działaniami przeprowadzono tzw. "
Akcję Wisła" polegającą na przemieszczeniu na zachód i rozproszeniu ludności ukraińskiej, co miało na celu zneutralizowanie trwających wówczas konfliktów zbrojnych we wschodniej
Małopolsce.
Nie licząc krótkiego okresu (do 1921)
Ukraińskiej Republiki Ludowej po I wojnie światowej (Polska uznała rząd
Semena Petlury 21 kwietnia 1920, kiedy ustalono granicę obu krajów na
Zbruczu), Ukraińcy uzyskali swoje niepodległe państwo dopiero po rozpadzie
ZSRR, a
Polska jako pierwsza spośród wszystkich innych państw świata ten fakt uznała już 2 grudnia 1991 r.
Liczebność
Według danych ukraińskich, ogółem na świecie mieszka 46 milionów Ukraińców, z czego 38 mln. - w samej Ukrainie. W
diasporze żyje: