Tytoń |
---|
|
Systematyka |
---|
|
Nazwa systematyczna |
---|
Nicotiana
|
Tytoń (
Nicotiana) - (z
tur.) rodzaj roślin z rodziny
psiankowatych, obejmujący ok. 100 gatunków. Tytonie mają postać
roślin zielnych lub
krzewów. Liście tytoniu są wykorzystywane w przemyśle tytoniowym, gdyż zawierają
nikotynę.
Do najczęściej uprawianych tytoni należą:
tytoń szlachetny (
Nicotiana tabacum),
tytoń bakun nazywany też machorką (
Nicotiana rustica) oraz - uprawiany w celach ozdobniczych - tytoń oskrzydlony (
Nicotiana alata).
Inne to tytoń leśny (
Nicotiana silvestris) i tytoń Sandera (
Nicotiana sanderae)
Historia
Pierwotnie tytoń rósł tylko w
Ameryce i nie był znany w
Europie przed odkryciami
Kolumba. W Ameryce powstały pierwsze wyroby tytoniowe, zaś
Indianie zwijali liście tych roślin i wdychali ich dym.
Choć to Kolumb pierwszy poinformował Stary Świat o tytoniu, to największe plantacje powstały w
Ameryce Północnej, w posiadłościach
angielskich (
Wirginia). Tym, czym dla
Karaibów była
trzcina cukrowa, tym dla pierwszych
kolonii był tytoń: źródłem zysków, motorem pierwszego przemysłu - i oczywiście powodem sprowadzania
niewolników z
Afryki. Tytoń dla Anglii odkrył Walter Raleigh.
We
Francji tytoń rozpowszechnił
Jean Nicot (od jego nazwiska nazwa rodzaju)
Z czasem plantacje trafiły i na inne kontynenty. Tytoń uprawiany jest również w
Polsce.
Tytoń był również od wieków stosowany przez rolników jako
środek owadobójczy.
Produkty tytoniowe
Najbardziej pospolitym produktem tytoniowym jest
papieros, stosunkowo nowy wynalazek. Początkowo jednak tubylcy żuli liście tytoniu, zwyczaj ten już jednak zanikł. Inne produkty, w których wdycha się dym, to fajka (gdzie konsument musi własnoręcznie dobrać odpowiednią ilość tytoniu),
cygara - analogicznie jak papieros, ale tytoń nie jest zmielony i
cygaretka.
Tabaka zawiera sproszkowany tytoń, który konsument wciąga do nosa, aby pobudzić kichanie.
W zależności od docelowego produktu stosuje się osobną
odmianę tytoniu. Na przykład, zdaniem znawców, najlepszy tytoń na cygara rośnie na
Kubie.
Szkodliwość
Zażywanie tytoniu, który jest
używką, jest szkodliwe dla zdrowia. Dym tytoniowy zawiera trującą nikotynę, która niszczy komórki w
mózgu, oraz substancje smoliste, które mogą wywołać
rak. Dym jest również niebezpieczny dla osób, które znajdują się w pomieszczeniu, gdzie ktoś pali (tzw. "bierne palenie").