Starogard Gdański -
miasto powiatowe w
województwie pomorskim leżące nad rzeką
Wierzycą na Pojezierzu Starogardzkim. Stolica i centrum nadwiślańsko-pomorskiego regionu
Kociewie, a także jedno z najstarszych miast na
Pomorzu.
Liczba mieszkańców: 50300
Położenie geograficzne: 53.97°
N, 18.52°
E
Historia
Wg badań
archeologicznych gród wykształcił się w tym miejscu z
osady neolitycznej sprzed ok. 4-5 tysięcy lat, jednak pierwsza wzmianka (
Starigrod) pojawiła się w roku 1198, w dokumencie
księcia pomorskiego Grzymisława ofiarowującym gród
rycerzom zakonnym św. Jana. W roku 1339
Krzyżacy nadali Starogardowi herb, zaś chełmińskie
prawo miejskie nadane zostało w roku 1348. Starogard przeciwstawiał się uciskowi krzyżackiemu m. in. wstępując w roku 1440 do
Związku Pruskiego, przyczyniając się do powrotu w 1466 roku
Prus Królewskich do
Polski. W roku 1484 ogromny pożar zniszczył połowę miasta, zaś na początku drugiej połowy XVII wieku Starogard był okupowany przez
Szwedów. W 1772 miasto zostało zajęte przez wojsko pruskie w wyniku
I rozbioru Polski, jednak w czasie trwającej 148 lat okupacji miasto próbowało walczyć z najeźdźcą; np. w roku 1846 (2 lata przed
Wiosną Ludów)
Florian Ceynowa pokierował chłopskim atakiem na garnizon wojsk pruskich w Starogardzie. Ostatecznie miasto wróciło do Polski 29 stycznia 1920 roku - nastąpił przemarsz wojsk gen.
Józefa Hallera obejmujących miasto w imieniu
Rzeczypospolitej. Na okres niemal całej
II wojny światowej Starogard był okupowany przez
Niemców, którzy w pobliskim
Lesie Szpęgawskim dokonali masowych egzekucji zabijając ok. 7 tysięcy ludzi. W roku 1950 do nazwy Starogard dodano "Gdański". W
sierpniu 1980 w mieście wybuchają protesty i powstaje Międzyzakładowy Komitet Strajkowy.
Gospodarka
Część terenów miasta należy do Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Największe przedsiębiorstwa:
- Zakłady Farmaceutyczne Polpharma S. A.
- Fabryka Mebli Okrętowych Famos
- Fabryka Wódek Gdańskich (Polmos)
Zabytki
- Mury obronne z XIV wieku
- Baszty: Gdańska, Tczewska, Narożna, Wodna
- Gotycki kościół farny p.w. św. Mateusza z XIV w.
- Pałac Wiechertów (ok. 1900 r.) wraz z zespołem młynów (1872 r.)
- Pruska zabudowa XIX-wieczna : budynek Sądu Rejonowego oraz gimnazjum (obecnie Liceum Ogólnokształcące)
- Ratusz staromiejski z XVIII/XIX w. zbudowany na fundamentach starszego
- Rynek
Znani starogardzianie
Szkolnictwo wyższe
W mieście funkcjonują:
Miasta partnerskie
- Diepholz (Niemcy)
- Hillerod (Dania)
- Kaliningrad (Rosja)
- Białogród nad Dniestrem (Ukraina)