Spółgłoska to dźwięk
języka mówionego powstający w wyniku całkowitego lub częściowego zablokowania przepływu powietrza przez aparat mowy (kanał głosowy). W czasie wymawiania spółgłosek powstaje szmer, gdy powietrze natrafia na przeszkodę (zwarcie, zbliżenie).
Do opisu artykulacji spółgłoski stosuje się następujące kryteria:
- sposób artykulacji, czyli stopień/sposób ograniczenia przepływu przez kanał głosowy,
- miejsce artykulacji, czyli miejsce największego zbliżenia lub zwarcia narządów mowy,
- narząd artykulacji biorący udział w tworzeniu zwężenia lub zwarcia,
- udział wiązadeł głosowych (dźwięczność/bezdźwięczność).
W języku polskim spółgłoski nie tworzą zasadniczo sylaby, czyli są
niesylabiczne. Do wyjątków należą "wyrazy" takie jak:
pst,
brr itp., w których elementem
sylabicznym są spółgłoski
s,
r. W niektórym językach spółgłoski mogą tworzyć sylaby, czyli być elementem 'sylabicznym'. Szczególnie często taką rolę spełniają
spółgłoski nosowe,
płynne. Przykładem może być tu
język czeski, w którym spółgłoski
r,
l tworzą sylaby np. wyrazy:
čtvrt 'ćwierć
, vlk
'wilk', są jednosylabowe.
