Samuel Barclay Beckett (urodzony 13 kwietnia 1906 w Foxrock koło
Dublina - zmarł
22 grudnia 1989 w
Paryżu) - irlandzki dramaturg, prozaik i eseista, tworzący początkowo w
języku angielskim, a od 1945 w
języku francuskim.
Urodził się w
Irlandii w rodzinie protestanckiej. Studiował filologię romańską w Trinity College, gdzie potem przez jakiś czas wykładał, jednakże Irlandia, atmosfera domu rodzinnego, potem zaś śmierć ojca (1933) wpędziły go w
depresję nerwową i ostatecznie Beckett osiadł w Paryżu. Brał czynny udział we francuskim ruchu oporu. W 1969 został uhonorowany literacką
Nagrodą Nobla, której nie odebrał osobiście.
Postać ojca pojawia się w jego utworach mityzowana lub nawet deifikowana, matka zaś w kontekście gorzkim i ironicznym (w życiu była zimną bigotką).
Na studiach Becketta fascynowała go filozofia :
Kartezjusz,
George Berkeley,
Henri Bergson,
Arthur Schopenhauer; klasyka francuska i włoska, poezja francuska :
Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud,
Guillaume Apollinaire;
Marcel Proust. Był wyznawcą i pomocnikiem
Jamesa Joyce'a.
Jego świadomość artystyczną skrystalizowały doświadczenia choroby i samotności. Poza tym trudno wpisać go w jakiś prąd literacki, był tak zwaną "osobistością odrębną". Beckett to typ myśliciela - poety oddanego zagadce i antynomiom bytu oraz próbom ich artykulacji. Zajmowały go głównie kwestie egzystencjalne, problemy etyczne i poznawcze. W swej istocie dzieło Becketta to imitacja świata stworzona w materii prostego języka - dla Becketta ważniejsza była treść. Takie podejście wyrasta z duchowości Becketta, który przeżywał ból egzystencji, niepokój metafizyczny, ponadto był bardzo wrażliwy na cierpienie, z drugiej strony pełen był pasji poznawczej, miał analityczny umysł i wolę dojścia do istoty rzeczy.
Nie mógł się pogodzić ze swoim istnieniem, brakowało mu fundamentalnej zgody na życie. Buntował się przeciwko byciu.
Beckett czuł się spokrewniony ze "skrzywdzonymi i poniżonymi", czuł się bratem wszystkich poniżonych, miał duszę wyrzutka i kloszarda.
Był bardzo aktywny społeczno-politycznie - wspomagał przede wszystkim więźniów. Nawet komunikował się z więźniami z sąsiadującego z jego mieszkania więzienia przy pomocy lusterka.
Nie pozwalał wystawiać swoich sztuk w Afryce Południowej, protestował przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce.
Nigdy nie wykorzystał swych talentów w celach komercyjnych, żył w nędzy.
Warto dodać, że sam nigdy nie podchodził zbyt poważnie do swej twórczości.
Bohaterowie jego dzieł zadają sobie pytania zasadnicze (jak u
Camusa czy
Czechowa), jednakże świat przestawiony jest bardzo niedookreślony, czas i miejsce prawie nie grają roli, pokazuje w ten sposób Beckett, że interesują go świat i natura w ogóle. Nawet gdy świat przedstawiony może za chwilę zginać przygnieciony odpadkami cywilizacji (Beckett miał złe doświadczenia z cywilizacją amerykańską - działała na niego przytłaczająco), bohaterowie ciągle wierzą i mają nadzieję - to odróżnia ich od zwierząt.
Beckett swoje dzieła tłumaczył z angielskigo na francuski i odwrotnie. Tłumaczenia te były jednak dość dowolne, w związku z czym różne wersje językowe zawierają drobne różnice. Prócz sztuk teatralnych pisał słuchowiska radiowe, spektakle telewizyjne, a nawet scenariusz filmowy. Niektóre sztuki reżyserował samodzielnie.
Dzieła :
- Whoroscope (1930)
- Proust (1931)
- Murphy (1938)
- Watt (1953)
- Molloy (1951)
- Malone umiera (1951)
- Nienazywalne (1953)
- Czekając na Godota (1954)
- Końcówka (1957)
- Ostatnia taśma Krappa (1959)
- Szczęśliwe dni (1961)
- Komedia (1964)
- Oddech(1970)
- Nie ja (1973)
- Kroki (1976)
Kalendarium:
- 1906 Samuel Barclay Beckett urodził się w Foxcrock na południowym krańcu Dublina. Jego przodkami byli fancuscy hugonoci przybyli do Irlandii w XVII wieku.
- 1911-1919 Po niedługim okrsie nauki w Akademii Mrs. Idy Elsner wstępuje do Earlsfort House School, która jest znana ze swych osiągnięc w nauczaniu jezyka francuskiego.
- 1920-1923 Samuel pobiera naukę w Portora Royal School w Północnej Irlandii. Uzyskuje dobre wyniki w sporcie.
- 1923-1927 W tym okresie uczęszcza do Trinity Collage w Dublinie. Jako student sztuk wyzwolonych wybiera języki nowożytne. Jego wychowawcą zostaje bardzo dobry znawca Berkleya, Kartezjusza oraz Bergsona, natomiast nauczycielem języka francuskiego jest poważny krytyk Racine`a, Ronsarda i Corneille`a. Becket uważnie czyta Dantego.
- 1928 Przez dziewięć miesięcy pobiera nukę języka francuskiego w Belfaście z ulgą rozstaje się ze szkolą i wyjeżdża do Paryża na trwający dwa lata kontrakt z Ecole Normale Superieure. Poprzez znajomość z lektorem Thomasem Mc Greevy`m z Trinity dostaje się do kręgu Jamesa Joyce`a, który pracuje wówczas nad Finnegans Wake.
- 1929-1930 Publikuje swoje pierwsze utwory: opowiadanie "Assumption" oraz esej o Finnegans Wake. Pomaga Joyce`owi, który to dyktuje mu czasami fragmenty utworu, pracuje nad przekładami z poezji fracuskiej. Lato sędza wraz z kuzynką Peggy Sinclair, dziewczyną o zielonych oczach. lato to spędza w Kassel i nad Bałtykiem. We wrześniu odwiedza Dublin.
- 1931 Ukazuje się pierwsza samodzielna publikacja Becketta, jest to poemat Whoroscope. Becket pomaga przy francuskim przekładzie Finnegans Wake. w Dublinie podpisuje trzyletni kontrakt z Trinity Collage, natomiast w grudniu otrzymuje tytuł Master of Arts. Przed Bożym Narodzeniem przez Paryż jedzie do Kessel.
- 1932 Z Kessel wysyła do Trinity swoją rezygnację. Wyjeżdza do Paryża, gdzie rozpoczyna współpracę z angielskojęzycznymi pismami paryskimi. Tutaj tłumaczy "Statek pijany" Rimbauda oraz pisze swą pierwszą powieść "Dream of Fair to Middling". Wydawcy dla tej książki szuka aż w londynie. Niestety bez powodzenia. Wraca do swojego rodzinnego domu.
- 1933 W maju na grużlicę umiera Peggy Sinclair, natomiast w czerwcu na atak serca umiera ojciec Becketta. Beckett zrzeka sie udziału w rodzinnej firmie i otrzymuje niewielką roczną rentę. Wydawnictwo Chatto i Windus zgadza się opublikować zmodyfikowaną wersję Dream. Samuel tymczasem pisze wiersze, coraz częsciej choruje. Pod koniec roku na krótko odwiedza Londyn.