Czytaj więcej"/> Drukuj
Federacja Rosyjska (Российская Федерация, Rossijskaja Federacija), lub Rosja (Россия, Rossija) – państwo rozciągające się od wschodniej Europy poprzez północną część Azji aż po Ocean Spokojny. Rosja jest największym państwem na świecie, jej powierzchnia jest prawie dwa razy większa od Stanów Zjednoczonych czy Chin. Pod względem liczby ludności zajmuje 7. miejsce (po Chinach, Indiach, USA, Indonezji, Brazylii i Pakistanie)
W ZSRR Rosja (czyli Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, w skrócie RFSRR) pełniła rolę dominującą, od 1991 roku jest samodzielnym państwem.
Rosja graniczy z Norwegią, Finlandią, Estonią, Łotwą, Białorusią, Ukrainą, Gruzją, Azerbajdżanem, Kazachstanem, Chinami, Mongolią, Koreą Północną oraz Litwą i Polską (z dwiema ostatnimi poprzez obwód kaliningradzki). Rosja graniczy także z kilkoma państwami poprzez Bałtyk, Morze Czarne i Morze Kaspijskie.
Ponieważ większość terytorium, ludności i produkcji przemysłowej ZSRR była w Rosji, po upadku ZSRR Rosja nadal pełni ważną rolę w polityce światowej. Kraj ten należy do G8 mimo, że jego produkt krajowy brutto, ważony parytetem siły nabywczej, jest znacznie mniejszy od PKB Chin czy Indii 1. Rosja została oficjalnie włączona do G7 w roku 1998 nie ze względu na znaczenie ekonomiczne, lecz z przyczyn politycznych; był to wyraz wdzięczności dla prezydenta Jelcyna za przeprowadzenie reform gospodarczych w Rosji i za jego neutralną postawę wobec rozszerzenia NATO na wschód, co dało G7 + Rosję. G8 utworzono już za rządów Władimira Putina, wraz ze wzrostem znaczenia Rosji na arenie międzynarodowej.
Widać wyraźną różnicę między obecną pozycją Rosji a czasami zimnej wojny, kiedy ZSRR był jednym z dwóch światowych supermocarstw. Obecnie Rosja posiada argumenty w postaci starego arsenału atomowego i zasobów ropy naftowej i gazu, co wykorzystuje do kształtowania polityki w republikach postradzieckich.

Ustrój polityczny

Państwo federacyjne o prezydenckim systemie rządów; I 1918–25 XII 1991 p.n. Ros. FSRR, od 30 XII 1922 w składzie ZSRR, od 12 VI 1990 suwerenna, od 17 IV 1992 używa 2 równorzędnych nazw Rosja i Federacja Rosyjska. Współtwórczyni (wraz z Białorusią i Ukrainą) utworzonej 8 XII 1991 Wspólnoty Niepodległych Państw. Zgodnie z konstytucją, zaaprobowaną w referendum z 12 XII 1993, głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 4-letnią kadencję; prezydent ma szerokie uprawnienia w zakresie władzy ustawodawczej (prawo wydawania dekretów z mocą ustawy) i władzy wykonawczej (jest m.in. gwarantem konstytucji, praw i swobód obywatelskich, nacz. dowódcą sił zbrojnych oraz arbitrem w sprawach między władzą centralną i regionalną). Organem władzy ustawodawczej jest 2-izbowy parlament — Zgromadzenie Federalne, składający się z izby wyższej — Rady Federacji i izby niższej — Dumy Państwowej. W skład Rady Federacji wchodzi 178 czł. (po 2 przedstawicieli z każdego z 89 podmiotów federacji: po 1 reprezentancie władzy ustawodawczej i wykonawczej). Duma Państwowa składa się z 450 deputowanych wybieranych na 4-letnią kadencję w wyborach powszechnych (225 mandatów zostaje obsadzonych w okręgu federalnym na podstawie systemu proporcjonalnego z list partyjnych, 225 — w okręgach 1-mandatowych). Zgodnie z dekretem prezydenta z 12 X 1993 wybory do Zgromadzenia Narodowego na pierwszą 2-letnią kadencję przeprowadzono 12 XII 1993; następne wybory na 4-letnią kadencję do obu izb parlamentarnych odbyły się 17 XII 1995. Organem władzy wykonawczej jest rząd, na którego czele stoi przewodniczący (premier) powoływany przez prezydenta w uzgodnieniu z Dumą Państw.; członków rządu mianuje prezydent na wniosek premiera. Republiki wchodzące w skład Federacji Rosyjskiej mają własne konstytucje i organy władzy ustawodawczej oraz wykonawczej.

Przestrzeganie praw i swobód

System penitencjarny:
Rosyjskie Gławnoje Uprawlienie Ispołnienija Nakazanii (GUIN) - Główny Zarząd Wykonania Kar - jest drugą co do wielkości (po amerykańskiej) machiną penitencjarną na świecie. W więzieniach przetrzymywanych jest siedemset tysięcy osób, GIUN składa się z 2004 roku z 765 obozów, 598 zakładów przemysłowych i 70 gospodarstw rolnych, z roczną produkcją o wartości 16 miliardów rubli. System penitencjarny w Rosji zatrudnia 350 tysięcy osób. Ponad 38% skazańców to recydywiści. Ponad 150 tysięcy więźniów choruje na gruźlicę i AIDS, w latach 2003-2004 zmarło lub popełniło samobójstwo ok. 1600 osób.
Wolność i demokracja:
W raporcie Freedom in the World 2005, ogłoszonym przez Freedom House, Rosja znalazła się w kategorii państw „Bez wolności” ze wskaźnikiem 5,5 w 7-stopniowej skali Freedom in the World 2005 (s. 21).
Raport „Freedom in the World” jest efektem monitorowania przez organizację Freedom House zmian w zakresie respektowania i ochrony przez władze państwowe praw politycznych (swoboda działalności konkurencyjnych partii polit., wolne wybory) i wolności obywatelskich (religijnych, etnicznych, ekonomicznych, językowych, praw kobiet i rodziny, wolności osobistych, wolności prasy, przekonań i stowarzyszeń) w 192 krajach i 14 największych terytoriach zależnych i spornych. Raport ocenia państwa i terytoria w skali od "1" (najlepszy) do "7" (najgorszy) i kwalifikuje do jednej z 3 kategorii: "Wolne", "Częściowo wolne" i "Bez wolności" Raporty są opracowywane od 1972 r.
Wolność prasy i mediów:

Najważniejsze osoby w państwie

Prezydent  Władimir Putin (Владимир Путин)
Premier  Michaił Fradkow (Михаил Фрадков)
Przewodniczący Dumy Państwowej  Borys Gryzłow (Борис Грызлов)
Przewodniczący Rady Federacji  Siergiej Mironow (Сергей Миронов)
Minister Spraw Zagranicznych  Siergiej Ławrow (Сергей Лавров)

Statystyki demograficzne

Według Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO), 2003:

Geografia

Duże zróżnicowanie ukształtowania powierzchni. Terytorium Rosji obejmuje północną i środkową część Niziny Środkowoeuropejskiej, północny Kaukaz, Ural, prawie całą Syberię oraz Daleki Wschód.
Większe miasta Rosji: Moskwa, Sankt Petersburg, Nowosybirsk, Niżny Nowogród, Jekaterynburg, Samara, Omsk, Czelabińsk, Kazań, Perm, Ufa, Rostów nad Donem i Wołgograd.

Historia

Patrz  'historia Rosji.

Rosja w rankingach

1) Wskaźnik Rozwoju Społecznego 2004 (uwzględniający dane z roku 2002) (Human Development Index, UNDP): Rosja zajęła 57. miejsce na 177, w grupie krajów średnio rozwiniętych, za Kubą, Meksykiem i Bułgarią, tuż przed Libią (Polska 37. w grupie krajów wysoko rozwiniętych).
2) Wskaźnik Jakości Życia 2004 (Quality of Life Index, The Economist): 105. miejsce na 111 (Polska 48.). Rosja znalazła się bezpośrednio za Botswaną, tuż przed Uzbekistanem, Tadżykistanem i Nigerią ranking, s. 4).
3) Wskaźnik Wolności Gospodarczej 2005 (Index of Economic Freedom): w dorocznym raporcie Heritage Foundation i "Wall Street Journal", Rosja została zakwalifikowana do grupy państw "w zasadzie bez wolnej gospodarki" i zajęła 124 miejsce (na 155), bezpośrednio za Indonezją i Rwandą, przed Rumunią i Kamerunem (Polska: 41.) Ranking od s. 9, mapa wolności gospodarczej na świecie.
4) Wskaźnik Konkurencyjności Gospodarki 5) Wskaźnik Percepcji Korupcji 2004 (Corruption Perceptions Index 2004, Transparency International): 90. miejsce na 146, razem z Gambią, Indiami, Malawi i Mozambikiem) (Polska: 67.) Ranking
6) Wskaźnik Zaufania Inwestorów Zagranicznych 2004 (Foreign Direct Investment Confidence Index wg firmy konsultingowej A.T. Kearney): 11 miejsce, co oznacza spadek o 3 pozycje od 2003 (Polska: 12.) Ranking, s. 5.
7) Wskaźnik Globalizacji, obrazujący stopień integracji państw i społeczeństw ze światem (Globalization Index 2005, A.T. Kearney i Foreign Policy Magazine): 52. miejsce na 62 (Polska 31.) Ranking, s. 4
8) Światowy Wskaźnik Rozwoju Handlu Detalicznego, określający perspektywy rozwoju handlu (Global Retail Development Index, A.T. Kearney), Rosja zajmuje 1. miejsce na świecie, co oznacza, że w rosyjskim handlu wiele jeszcze jest do zrobienia (Ranking s. 2)
9) Produkt krajowy brutto 10) Inflacja w 2004 wyniosła 11,7% wobec prognozowanych 10%. Gromadzenie znacznych środków walutowych w Funduszu Stabilizacyjnym uchroniło jednak Rosję przed jeszcze wyższą inflacją (RER, s. 7). Polska: 3,5% GUS
11) Bezrobocie (2004): 8,0% (RER, s.9), co stanowi ok. 5,8 mln osób (Polska: 19,5 %, ok. 3 mln osób, GUS).
12) Ludność poniżej minimum egzystencji: 19% RER, s.9 (Polska: 12% GUS).

Na podstawie statystyk opracownych na stronie  http //www.rosjapl.info/rosja/gospodarka/statystyki.php

PKB: Wzrost gospodarczy: 2000: 10%, 2001: 5,1%, 2002: 4,7%, 2003: 7,3%, 2004: 7.5%( według innych danych 7,7% albo 7,1%). Tempo wzrostu PKB w pierwszym kwartale 2005 roku wyniosło 8% r/r (w styczniu o 7,9% r/r, w lutym o 8,7% r/r, a w marcu o 7,5% r/r).
Wydajność pracy oraz zatrudnienie w roku 2004 wzrosły odpowiednio o 6,3 % i o 2,7%.
Inwestycje w Rosji: 2004: 18.2% PKB. Od roku 2003 zanotowano gwałtowny wzrost napływu inwestycji zagranicznych.
Ludność poniżej minimum socjalnego: 1999:40% 2004:18,7% około 2400 rubli(blisko 300 złotych). W 2004 r. 60% Polaków żyło poniżej ustawowego minimum socjalnego.
Bezrobocie: 8%*
Inflacja: 2004:12%, 2005(prognoza): 8%. Do 2010 roku inflacja spadnie do 3%, a już w 2007 ma wynieść 4-6%.
Realny wzrost dochodów ludności w stosunku do roku poprzedniego: 2001: 18%, 2002: 17%, 2003: 13%, 2004:14%. Podczas okresu 1993-2003 realne płace Rosjan wzrosły o około 90%. W roku 2004 w Rosji zanotowano największy wzrost płac w Europie i na świecie(o 14,4%), wtedy także wyniosły one 6832 rubli.
Handel zagraniczny(2004): import: 130 mld USD, eksport: 204 mld USD. Rosyjski handel zagraniczny zanotował w ostatnich 5 latach gigantyczny wzrost eksportu i dynamiczny wzrost importu, który jednak wciąż pozostaje około 2 razy mniejszy od eksportu, co stanowi silny czynnik w rozwoju rosyjskiej gospodarki. Już na początku 2003 roku wymiana zagraniczna Rosji osiągnęła poziom przewyższający sytuację przedkryzysową.
Kodeks prawny. Podatek od osób prawnych: 24%, podatek od osób fizycznych: liniowo 13%, VAT: planowany jest liniowy 13%, jak na razie podstawowa stawka VAT wynosi 18%.
Wartość wytworzonych dóbr przez rolnictwo rosyjskie w roku 2003 wyniosła 1135 mld rubli i była o 1,5% wyższa niż w roku poprzednim. Pierwszy raz od kilkunastu lat Rosja stała się znaczącym eksporterem zbóż (2004: 6-9 mln ton rocznie) podczas, gdy Rosja w latach 90. XX wieku i Związek Radziecki importowały zboża w wysokości nawet do 30 mln ton rocznie.
Wartość wytworzonych dóbr przez przemysł rosyjski w roku 2003 wyniosła 8498 mld rubli, co stanowi wzrost o 7% w skali do roku poprzedniego.
Rosyjskie rezerwy w walutach zagranicznych i złocie w roku 2004 wyniosły aż 125 mld USD. Natomiast w roku 2005, wedle analiz ministra gospodarki FR, Germana Grefa, zwiększą się aż o 51 mld USD i przekroczą 175 mld USD.
Struktura zatrudnienia( udział w % do ludności zawodowo czynnej): 
                    po upadku komunizmu i obecnie:

Rosja: Przemysł: 43,3 %, 30,9 %; Usługi: 43,1 %, 56,9%; Rolnictwo: 13,6 % , 12,2%. Polska: Przemysł: 33,3%, 28,5%; Usługi: 16,9%, 51,8%; Rolnictwo: 30,1%, 19,6%.
więcej na stronie  http //www.rosjapl.info/ częściowo za  http //www.unido.pl/pdf/Rosja2004.pdf , strony, na których podano stosowne informacje, podano w dyskusji.

Eksport, import

Rosyjskimi towarami eksportowymi są: ropa naftowa, gaz ziemny, rudy żelaza i innych metali, drewno, węgiel kamienny, produkty rolnicze, stal i żelazo, broń, maszyny. Główne kierunki eksportu: Niemcy, Włochy, Chiny, Ukraina, Białoruś, Holandia, Szwajcaria, USA. Partnerzy importowi: Niemcy, Białoruś, Chiny, Ukraina, Włochy, USA, Francja. W 2004 wartość eksportu (183,2 mld USD) była prawie dwukrotnie większa od importu (94,8 mld USD) (RER, s. 21). Ropa, gaz, metale i drewno stanowią ponad 80% eksportu, co powoduje dużą wrażliwość rosyjskiej gospodarki na wahania światowych cen surowców (The World Factbook 2005).
Dodatkowe informacje można znaleźć na stronach 
1) Światowej Organizacji Handlu
2) UNDP
3) Banku Światowego
4) prezydenta Rosji
5) Federalnej Służby Statystyki Państwowej Rosji
6) Polskiej strony o Rosji

Inne informacje

Wyjątkowo wysokie ceny surowców w 2004 (np. cena ropy marki Urals w styczniu 2005 była prawie 2,5-krotnie wyższa, niż przed trzema laty) spowodowały wzrost dochodów budżetu. Powstała nadwyżka budżetowa (ponad 4% PKB; planowano 0,5%). Dzięki temu środki zgromadzone w Funduszu Stabilizacyjnym przekroczyły na koniec 2004 r. 18 mld USD, co pozwoliło na przedterminową spłatę długu wobec Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Trwają rozmowy o przedterminowej spłacie długu wobec Klubu Paryskiego źródło. W 2005 w przetargach o koncesje na wydobywanie nośników energii i metali strategicznych mogą uczestniczyć jedynie firmy, w których przynajmniej 51% będzie stanowił kapitał rosyjski.

Kultura

Święta państwowe
Data Polska nazwa Oryginalna nazwa
1 stycznia-2 stycznia Nowy Rok Новый год
7 stycznia-8 stycznia prawosławne Boże Narodzenie Рождество Христово православное
23 lutego Dzień Obrońcy Ojczyzny День защитника Отечества
8 marca Międzynarodowy Dzień Kobiet Международный женский день
1 maja Święto Wiosny i Pracy Праздник весны и труда
9 maja Dzień Zwycięstwa День Победы
12 czerwca Dzień Rosji День России
4 listopada Dzień Jedności Narodowej День народного единства

Roślinność

Roślinność i gleby układają się równoleżnikowo, wyróżnia się 4 zasadnicze strefy:
1) tundrową, zajmującą ok. 25% powierzchni, pozbawioną drzew, rosną tu głównie mchy, porosty, na południu zarośla karłowate. Rozwinięta hodowla reniferów. Strefa ta przechodzi stopniowo w lasotundrę porosłą karłowatymi drzewami (modrzewiem lub brzozą), gdzie hoduje się bydło i uprawia małe poletka ziemniaków, kapusty, rzodkiewki.
2) leśną, zajmującą ok. 60% powierzchni i ok. 80% wszystkich lasów kraju. W jej skład wchodzą głównie drzewa iglaste (85%), z dominacją modrzewia (tzw. tajga modrzewiowa typowa dla wschodniej Syberii, na wschód od Jeniseju), oraz drzewa liściaste, z dominacją brzozy (15% powierzchni), występujące głównie w centralnej części kraju oraz na Syberii Zachodniej, gdzie tworzą kompleks tzw. białej tajgi. Obszar bardzo dobrych gleb (czarnoziemów), ok. 40% powierzchni stanowią grunty orne. Dominuje tu uprawa pszenicy, buraka cukrowego, kukurydzy.
3) stepową - brak roślinności drzewiastej, występują gleby kasztanowe i czarnoziemy. Grunty orne stanowią ponad połowę powierzchni. Uprawia się pszenicę, kukurydzę, słonecznik.
4) subtropikalną, obejmującą wybrzeże Morza Czarnego, gdzie występuje roślinność śródziemnomorska.
Materiał wydrukowany z portalu zgapa.pl dnia 2020-07-05 19:28:03