Region Bałtycki (strefa bałtycka, kraje nadbałtyckie) - region w
Europie, obejmujący obszar
Morza Bałtyckiego i
państw nad nim położonych:
Polski,
Litwy,
Łotwy,
Estonii, części
Rosji,
Finlandii,
Szwecji,
Danii i części
Niemiec.
Już od wczesnego
średniowiecza był to obszar intensywnych kontaktów politycznych, gospodarczych i kulturalnych. Był to obszar zarówno rozwoju wymiany handlowej (
wikingowie, hanza niemiecka), jak i rywalizacji gospodarczej i politycznej.
Natomiast struktura etniczna tego obszaru ukształtowała się około V-VI wieku w okresie wielkich wędrówek ludów na kontynencie europejskim. Przybyły tu i osiedliły się
plemiona:
germańskie - na zachodzie i północy,
ugrofińskie - na wschodzie,
bałtycki - na południowym-wschodzie, a
słowiańskie - na południu. Około X w wieku następuje rozwój pierwszych organizmów państwowych (Dania, Szwecja, Norwegia, Polska), jednocześnie postępuje chrystianizacja plemion nadbałtyckich.
Od XII w. obserwować można ekspansję polityczna i terytorialna państw tego regionu, następuje rywalizacja o wpływy nad Bałtykiem, która doprowadziła do wielu wojen (
W roku 1918 wiele państw regionu (Finlandia, Estonia, Łotwa, Litwa i Polska) odzyskuje niepodległość, wyzwalając się spod władzy sąsiadów. Region ten ucierpiał poważnie w czasie
II wojny światowej, ale dopiero podział Europy na dwa wrogie obozy w latach 1945-1989 doprowadził do osłabienia więzi gospodarczych regionu. Powstały wtedy dwie grupie państw odwróconych od siebie:
Rada Nordycka oraz blok państw socjalistycznych. Ich kontakty ograniczyły się jedynie do kwestii ekologicznych. Dopiero lata 90. XX w. (rozpad
ZSRR, zjednoczenie Niemiec, procesy
demokratyzacji w
Europie Wschodniej) pozwoliły na ożywienie kontaktów dyplomatycznych i, niestety w mniejszym stopniu, stosunków gospodarczych.