Prusy - państwo stworzone na historycznych terenach
Prus i
Brandenburgii przez niemiecką dynastię
Hohenzollernów, które w 1871 doprowadziło do zjednoczenia tzw.
Małych Niemiec.
Historia państwa pruskiego
10 kwietnia 1525 w wyniku
sekularyzacji państwa
krzyżackiego (
hołd pruski) powstały
Prusy Książęce, które do 1657 były
lennem Polski.
W 1618 za zgodą
Zygmunta III Wazy wobec wygaśnięcia linii pruskiej po śmierci
Albrechta Fryderyka,
Jan Zygmunt Hohenzollern, elektor brandenburski (1608-19) przejął jego posiadłości.
Właściwym twórcą państwa pruskiego był
Fryderyk Wilhem zwany
Wielkim Elektorem, który w wyniku
pokoju westfalskiego w 1648 uzyskał wschodnią część
Pomorza Zachodniego,
Magdeburg,
Halberstadt, Minden i Kamin. W 1657 korzystając z
potopu szwedzkiego i osłabienia Rzeczypospolitej na mocy traktatu welawsko-bydgoskiego Wielki Elektor uzyskał suwerenność Prus Książęcych od Rzeczpospolitej.
Książę elektor Fryderyk III ogłosił się 18 stycznia 1701 w
Królewcu królem w Prusiech (niem.
König in Preussen), gdyż tytuł
króla Prus wciąż zachowali władcy Polski oraz przyjął imię
Fryderyk I.
Fryderyk II Wielki w 1742 przyjął już tytuł króla Prus (niem.
König von Preussen). Osłabiona Rzeczpospolita uznała ten tytuł w 1764, zaś
Stolica Apostolska w 1787. Po
wojnach śląskich Prusy rozrosły się o odebrany
Habsburgom Śląsk, a wyniku
rozbiorów Rzeczpospolitej zagarnęły najpierw
Prusy Królewskie, a potem także
Wielkopolskę,
Kujawy i północne
Mazowsze wraz z
Warszawą.
W
XVIII wieku Prusy stawały się najsilniejszym państwem
Rzeszy rywalizując otwarcie z Habsburgami. Po krótkotrwałym kryzysie w czasie
wojen napoleońskich w połowie
XIX wieku po pokonaniu kolejno
Danii w wojnie o
Szlezwik-
Holsztyn (1864),
Austrii (1866) i
Francji w 1871 doprowadziły do zjednoczenia tzw.
małych Niemiec jako
Cesarstwa Niemieckiego.
Klęska militarna cesarstwa w
Wielkiej Wojnie na jesieni 1918 doprowadziła do upadku monarchii -
Wilhelm II abdykował i uciekł do
Holandii, a Zgromadzenie Narodowe zebrane 6 lutego 1919 ogłosiło powstanie
republiki weimarskiej. Od tej chwili Prusy istniały jako republika związkowa Rzeszy, składająca się z 12 prowincji:
Prusy Wschodnie,
Brandenburgia,
Pomorze,
Marchia Poznańsko-Zachodniopruska,
Dolny Śląsk,
Górny Śląsk,
Saksonia,
Szlezwik-Holsztyn,
Hanower,
Westfalia,
Nadrenia, Hessen-Nassau oraz kraj
Hohenzollernów.
Po klęsce III Rzeszy w
II wojnie światowej 25 lutego 1947 uchwałą Alianckiej Rady Kontroli ogłoszono likwidację państwa pruskiego.
Królowie pruscy
- 1688-1713 Fryderyk III (ur. 1657), Król od 1701 jako Fryderyk I (Król w Prusiech)
- 1713-1740 Fryderyk Wilhelm I, król-żołnierz (ur. 1688)
- 1740-1786 Fryderyk II, Wielki (ur. 1712) (Król w Prusiech), od 1772 Król Prus (I rozbiór Polski)
- 1786-1797 Fryderyk Wilhelm II (ur. 1744)
- 1797-1840 Fryderyk Wilhelm III (ur. 1770)
- 1840-1861 Fryderyk Wilhelm IV (ur. 1795)
- 1861-1888 Wilhelm I, od 1871 cesarz Niemiec (ur. 1797)
- 1888 Fryderyk III (ur. 1831)
- 1888-1918 Wilhelm II (1859-1941)