Prusy (państwo)

Prusy - państwo stworzone na historycznych terenach Prus i Brandenburgii przez niemiecką dynastię Hohenzollernów, które w 1871 doprowadziło do zjednoczenia tzw. Małych Niemiec.

Historia państwa pruskiego

10 kwietnia 1525 w wyniku sekularyzacji państwa krzyżackiego (hołd pruski) powstały Prusy Książęce, które do 1657 były lennem Polski.
W 1618 za zgodą Zygmunta III Wazy wobec wygaśnięcia linii pruskiej po śmierci Albrechta Fryderyka, Jan Zygmunt Hohenzollern, elektor brandenburski (1608-19) przejął jego posiadłości.
Właściwym twórcą państwa pruskiego był Fryderyk Wilhem zwany Wielkim Elektorem, który w wyniku pokoju westfalskiego w 1648 uzyskał wschodnią część Pomorza Zachodniego, Magdeburg, Halberstadt, Minden i Kamin. W 1657 korzystając z potopu szwedzkiego i osłabienia Rzeczypospolitej na mocy traktatu welawsko-bydgoskiego Wielki Elektor uzyskał suwerenność Prus Książęcych od Rzeczpospolitej.
Książę elektor Fryderyk III ogłosił się 18 stycznia 1701 w Królewcu królem w Prusiech (niem. König in Preussen), gdyż tytuł króla Prus wciąż zachowali władcy Polski oraz przyjął imię Fryderyk I. Fryderyk II Wielki w 1742 przyjął już tytuł króla Prus (niem. König von Preussen). Osłabiona Rzeczpospolita uznała ten tytuł w 1764, zaś Stolica Apostolska w 1787. Po wojnach śląskich Prusy rozrosły się o odebrany Habsburgom Śląsk, a wyniku rozbiorów Rzeczpospolitej zagarnęły najpierw Prusy Królewskie, a potem także Wielkopolskę, Kujawy i północne Mazowsze wraz z Warszawą.
W XVIII wieku Prusy stawały się najsilniejszym państwem Rzeszy rywalizując otwarcie z Habsburgami. Po krótkotrwałym kryzysie w czasie wojen napoleońskich w połowie XIX wieku po pokonaniu kolejno Danii w wojnie o Szlezwik-Holsztyn (1864), Austrii (1866) i Francji w 1871 doprowadziły do zjednoczenia tzw. małych Niemiec jako Cesarstwa Niemieckiego.

Klęska militarna cesarstwa w Wielkiej Wojnie na jesieni 1918 doprowadziła do upadku monarchii - Wilhelm II abdykował i uciekł do Holandii, a Zgromadzenie Narodowe zebrane 6 lutego 1919 ogłosiło powstanie republiki weimarskiej. Od tej chwili Prusy istniały jako republika związkowa Rzeszy, składająca się z 12 prowincji: Prusy Wschodnie, Brandenburgia, Pomorze, Marchia Poznańsko-Zachodniopruska, Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Saksonia, Szlezwik-Holsztyn, Hanower, Westfalia, Nadrenia, Hessen-Nassau oraz kraj Hohenzollernów.
Po klęsce III Rzeszy w II wojnie światowej 25 lutego 1947 uchwałą Alianckiej Rady Kontroli ogłoszono likwidację państwa pruskiego.

Królowie pruscy

1688-1713 Fryderyk III (ur. 1657), Król od 1701 jako Fryderyk I (Król w Prusiech)

1697-1733 August II, Król Prus (dokładniej: Prus Królewskich)

1713-1740 Fryderyk Wilhelm I, król-żołnierz (ur. 1688)

1733-1772 August III, Król Prus (dokładniej: Prus Królewskich)

1740-1786 Fryderyk II, Wielki (ur. 1712) (Król w Prusiech), od 1772 Król Prus (I rozbiór Polski)
1786-1797 Fryderyk Wilhelm II (ur. 1744)
1797-1840 Fryderyk Wilhelm III (ur. 1770)
1840-1861 Fryderyk Wilhelm IV (ur. 1795)
1861-1888 Wilhelm I, od 1871 cesarz Niemiec (ur. 1797)
1888 Fryderyk III (ur. 1831)
1888-1918 Wilhelm II (1859-1941)