Na proces pierwotny składają się dwa mechanizmy psychiczne:
- a) przesunięcie polegające na tym, że jedno wyobrażenie przekazuje drugiemu całą swoją energię,
- b) zagęszczenie w którym jedno wyobrażenie bierze na siebie ładunek kilku innych wyobrażeń. Efekty tego procesu można obserwować np. w marzeniu sennym w którym jawna treść przedstawia osobę wyglądającą jak znajomy A, ubraną jak znajomy B, zachowującą się jak jeden z rodziców, podczas gdy śniący wie że to żona.
Przykład: Głodna osoba, która wie, że jej potrzebę zaspokoi jedzenie znajduje sie pod wpływem procesu pierwotnego.