Podział
Obecnie ziemie pomorskie znajdują się w obrębie następujących jednostek administracyjnych: Ze względu na historię, kulturę i geografię fizyczną Pomorze dzieli się na:- Pomorze Gdańskie (Nadwiślańskie, Wschodnie) - nad Wisłą, w zlewisku Zatoki Gdańskiej, dawniej do Krzyżaków i Polski; tam do 1945 zachowała się w większości ludność polska
- Pomorze Zachodnie (Szczecińskie, Nadodrzańskie) - nad Odrą, w zlewisku Zatoki Pomorskiej , dawniej do Gryfitów, Szwecji i Brandenburgii-Prus; do 1945 prawie całkowicie zniemczone
- Pomorze Kołobrzeskie
- Pomorze Rugijskie (Rańskie, Rujańskie)
- Pomorze Słupskie
- Pomorze Szczecińskie
- Pomorze Wołogoskie (przez Niemców wraz z Rugijskim zwane Pomorzem Przednim - Vorpommern)
Historia
W średniowieczu zamieszkiwane przez słowiańskie plemiona: Pomorzan w części przedodrzańskiej oraz Połabian (Ranów, Wieletów, Obodrzyców i innych) w części zaodrzańskiej. Główne ośrodki znajdowały się w (licząc od wschodu) Gdańsku, Kołobrzegu, Wolinie (potem Szczecinie), Arkonie.Ziemie między ujściami Wisły i Odry podbite zostały przez władców polskich, jednak przy każdym osłabieniu władzy centralnej górę brały tendencje separatystyczne. Pierwszy swoją władzę nad całym Pomorzem między Wisłą a Odrą rozciągnął najprawdopodobniej Mieszko I. Ponownego podboju dokonywać musieli Kazimierz Odnowiciel oraz Bolesław Krzywousty. W wyniku naporu Sasów do XIII wieku całe Pomorze zaodrzańskie znalazło się w granicach Cesarstwa.
W czasie rozbicia dzielnicowego Pomorze przedodrzańskie praktycznie odpadło od Korony pod rządami rodu Gryfitów. Księstwa Gryfitów choć sięgnęły po część ziem zaodrzańskich, same podatne były na rozbicie i w 1181 roku popadły w silną zależność lenną od Cesarstwa. Bliższe związki z Krakowem wykazywało Pomorze Gdańskie, które po rządach lokalnej dynastii wróciło pod władzę Łokietka, aby niemal natychmiast w 1308 roku zostać zagarnięte przez Krzyżaków (rzeź Gdańska).
Pod koniec swego życia nieudaną próbę ponownego związania Pomorza Zachodniego z Koroną podjął Kazimierz Wielki, pragnąc uczynić swym dziedzicem wnuka, Kaźka, księcia słupskiego. Po drugim pokoju toruńskim w 1466 roku Pomorze Gdańskie wróciło pod władzę króla Polski.
W 1637 wymarła dynastia Gryfitów. W 1648 w wyniku pokoju westfalskiego zachodnia część księstwa pomorskiego z Rugią i ujściem Odry przypadła Szwecji a wschodnia elektoratowi Brandenburgii. Posiadłości szwedzkie z czasem coraz bardziej przechodziły na rzecz przeradzającej się w Prusy Brandenburgii. W 1720 roku Szczecin przeszedł pod władanie Prus, stając się stolicą prowincji Pommern. W 1772, w efekcie I rozbioru Rzplitej, w granicach Prus znalazło się polskie dotąd Pomorze Gdańskie (z wyjątkiem Gdańska). Prusy objęły wreszcie całe Pomorze w wyniku kongresu wiedeńskiego w 1815 przejmując ostatni jego skrawek od Szwecji (Wołogoszcz, Gryfię, Strzałów i Rugię).
Po reformie administracyjnej z 1818 roku Pomorze dzieliło się na dwie prowincje: Pommern (polskie Pomorze Zachodnie) i Westpreussen (Pomorze Gdańskie lub Prusy Zachodnie). W skład Pommern wchodziły rejencje: szczecińska, stralsundzka i koszalińska. Prusy Zachodnie dzieliły się z kolei na rejencje gdańską i kwidzyńską.
Po I wojnie światowej odrodzona Polska otrzymała okrojone Pomorze Gdańskie, które wkrótce stało się jednym z pretekstów hitlerowskiego ataku na Rzplitą. Po II wojnie światowej w wyniku decyzji Wielkiej Trójki Polska otrzymała całe Pomorze między Wisłą a Odrą. W granicach NRD, a potem zjednoczonych Niemiec pozostało tzw. Pomorze przednie, (niem. Vorpommern), które wraz z Meklemburgią stanowi osobny land związkowy.
Główne miasta
(od wschodu na zachód)- Gdańsk - stolica części polskiej Pomorza
- Sopot
- Gdynia
- Starogard Gdański
- Tczew
- Rumia
- Wejherowo
- Chojnice
- Słupsk
- Szczecinek
- Koszalin
- Kołobrzeg
- Stargard Szczeciński
- Szczecin
- Gryfia (Greifswald)
- Wołogoszcz (Wolgast)
- Strzałowo (Strzałów, Stralsund)