Czytaj więcej"/> Drukuj
Polska - państwo położone w środkowej części Europy nad Morzem Bałtyckim, należące do Unii Europejskiej oraz NATO. Graniczy z Niemcami, Czechami, Słowacją, Ukrainą, Białorusią, Litwą i Rosją.

Etymologia nazwy kraju

Nazwa Polska wywodzi się od plemienia Polan, zamieszkującego tereny obecnej Wielkopolski. Słowo Polanie można tłumaczyć jako "mieszkający na otwartych polach". Można przypuszczać, że głównym zajęciem tego plemienia była uprawa roli, w odróżnieniu od innych plemion np. Wiślan i Mazowszan, zamieszkujących tereny lesiste.
W przeszłości używano łacińskich określeń terra Poloniae - ziemia Polska lub Regnum Poloniae. Nazwa Polska zaczęła być używana w odniesieniu do całego państwa w XI wieku. Ziemie Polan od XIV wieku nazywano Staropolską, a później Wielkopolską. A dla kontrastu ziemie południowe Małopolską.
Inne nazwy Polski (Lechia, tureckie Lechistan, litewskie Lenkija) i Polaków (ruskie Lach, węgierskie Lengyel) wywodzi się od nazwy plemienia Lędzian, które, jak się przypuszcza, zamieszkiwało w obecnej południowo-wschodniej części Polski.
Zobacz też  Wikisłownik  nazwa Polska w różnych językach świata.

Symbole narodowe

Zgodnie z konstytucją z 2 kwietnia 1997 symbole narodowe Rzeczypospolitej Polskiej to: Polska nie ma oficjalnej dewizy. Zamiast niej na wielu sztandarach i odznaczeniach, zarówno wojskowych jak i innych organizacji, widnieją słowa "Bóg, Honor, Ojczyzna", "Honor i Ojczyzna", "Żywią y bronią" lub "Za wolność waszą i naszą". Podobną rolę pełnią też czasem pierwsze słowa hymnu: "Jeszcze Polska nie zginęła", czy też "Roty": "Nie rzucim ziemi skąd nasz ród".

Ustrój polityczny

Polska jest republiką, demokracją parlamentarną. Zasady funkcjonowania państwa określa konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku.
Święta narodowe w Polsce to: Święto Niepodległości Polski przypadające w dniu 11 listopada, w rocznicę odzyskania niepodległości po rozbiorach oraz Święto Konstytucji 3 Maja (1791).

Przestrzeganie praw i swobód

Wolność i demokracja:
W raporcie Freedom in the World 2005, ogłoszonym przez Freedom House, Polska została zakwalifikowana do kategorii państw „Wolne” ze wskaźnikiem 1,0 (najwyższy) w 7-stopniowej skali Freedom in the World 2005 (s. 21)
Raport „Freedom in the World” jest efektem monitorowania przez organizację Freedom House zmian w zakresie respektowania i ochrony przez władze państwowe praw politycznych (swoboda działalności konkurencyjnych partii polit., wolne wybory) i wolności obywatelskich (religijnych, etnicznych, ekonomicznych, językowych, praw kobiet i rodziny, wolności osobistych, wolności prasy, przekonań i stowarzyszeń) w 192 krajach i 14 największych terytoriach zależnych i spornych. Raport ocenia państwa i terytoria w skali od "1" (najlepszy) do "7" (najgorszy) i kwalifikuje do jednej z 3 kategorii: "Wolne", "Częściowo wolne" i "Bez wolności" Raporty są opracowywane od 1972 roku.
Wolność prasy i mediów:

Organy władzy

władza ustawodawcza władza wykonawcza władza sądownicza organy kontroli państwowej i ochrony prawa inne ważne instytucje państwowe

Życie polityczne w Polsce

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IV kadencji

Dnia 8 kwietnia 2005 roku podział mandatów wyglądał następująco: Oprócz tego 38 posłów jest niezrzeszonych.

Podział administracyjny


Od 1 stycznia 1999 roku obowiązuje trzystopniowy podział administracyjny kraju na województwa, powiaty i gminy.
Województwa: br /> Według Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO), 2003:

Miasta Polski

Największym miastem Polski jest stolica - Warszawa. Inne większe miasta to:

Religie i wyznania

Polska jest nazywana krajem katolickim. Ok. 90% mieszkańców jest ochrzczonych w obrządku rzymskokatolickim. Nieco ponad 100 tys. wyznawców liczy kościół greckokatolicki. Wśród innych zakorzenionych w Polsce wyznań chrześcijańskich wyróżniają się liczebnie prawosławie z co najmniej 700 tysiącami wyznawców, oraz protestantyzm podzielony na kilkanaście konfesji (w sumie blisko ćwierć miliona). Świadkowie Jehowy liczą ponad 100 tys. wierzących. Z dużej w czasach przedwojennych grupy wyznawców judaizmu pozostała niewielka kilkutysięczna wspólnota. Trzy wyznania mają swoje źródła w Polsce, tzn. powstały w kraju lub w środowiskach polskich za granicą - są to mariawityzm, kościół polskokatolicki oraz kościół greckokatolicki.

Geografia

Polska -

Polska -

Granice współczesnej Polski ukształtowały się w roku 1945, po zakończeniu działań wojennych. W stosunku do 1939 roku granice państwa zostały przesunięte na zachód, kosztem obszarów położonych na wschodzie. Po 1945 roku dokonano dwóch korekt terytorialnych: Długość granic Polski wynosi 3582 km, w tym 528 km przypada na wybrzeże Morza Bałtyckiego. Graniczy z następującymi państwami: Polska zajmuje 9. miejsce w Europie pod względem powierzchni oraz 8. pod względem liczby ludności.
W wymiarze północ-południe Polska rozciąga się na długości 649 km, to jest 50 i 50'. Powoduje to różnicę w długości trwania dnia między północną i południową częścią Polski. Latem na północy dzień jest dłuższy o ponad godzinę niż na południu, zimą — odwrotnie. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość Polski wynosi 689 km, co w miarze kątowej daje 100 01'.
Polska leży w strefie czasu środkowoeuropejskiego, jest to czas słoneczny południka 150.
Współrzędne geograficzne skrajnych punktów Polski: Geometryczny środek Polski znajduje się we wsi Piątek koło Łęczycy. W pobliżu Warszawy znajduje się geometryczny środek Europy. Przez Polskę przebiega również granica pomiędzy kontynentalnym blokiem Europy Wschodniej, a rozczłonkowaną przez morza wewnętrzne Europą Zachodnią.
Najdłuższe rzeki w Polsce to:

Budowa geologiczna

Na obszarze Polski stykają się 3 wielkie jednostki tektoniczne:
  1. platforma prekambryjska wschodniej Europy (wschodnia i północno-wschodnia Polska), a więc Niż Wschodnioeuropejski.
  2. platforma paleozoiczna środkowej i zachodniej Europy (Pozaalpejska Europa Środkowa). Spod pokrywy osadowej tej platformy wyłaniają się części górotworów kaledońskich i hercyńskich (Sudety Zachodnie i Wschodnie, Góry Świętokrzyskie).
  3. alpidy (Karpaty z Podkarpaciem).

Ukształtowanie powierzchni

Przeważającą część obszaru Polski zajmują tereny nizinne wschodniej części Niżu Środkowoeuropejskiego, a średnie wzniesienie wynosi 173 m n.p.m. Krainy geograficzne ułożone są równoleżnikowo (pasowo) przechodząc od terenów nizinnych na północy i w Polsce centralnej do terenów wyżynnych i górskich na południu. Najwyższym punktem kraju są Rysy - szczyt w Tatrach - 2499 m n.p.m., najniżej położonym punktem jest depresja na Żuławach Wiślanych - -1,8 m n.p.m.
Zobacz:

Flora Polski

Fauna Polski

Ochrona przyrody w Polsce

Zobacz też:

Historia


Krainy historyczne Polski


Gospodarka

Jednostka monetarna: 1 złoty = 100 groszy.

Polska w rankingach

1) Wskaźnik Rozwoju Społecznego 2004 (Human Development Index, HDI) - wskaźnik stosowany przez Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych: Polska zajęła 37 miejsce na 177 w grupie krajów wysoko rozwiniętych. Lokaty naszych sąsiadów: Niemcy 19., Czechy 32., Słowacja 42., Ukraina 70., Białoruś 62., Litwa 41., Rosja - 57. miejsce.
2) Wskaźnik Jakości Życia 2004 (Quality of Life Index, The Economist): 48 miejsce na 111 Ranking, s. 4.
3) Wskaźnik Wolności Gospodarczej 2005 (Index of Economic Freedom, Heritage Foundation i "The Wall Street Journal"): podobnie jak większość "starej" UE, Polska została zakwalifikowana do grupy państw o "w zasadzie wolnej gospodarce" i zajęła 41 miejsce, za Japonią (39.), przed Francją (44.) i Koreą Pd. (45.) Ranking od s. 9, mapa wolności gospodarczej na świecie.
4) Wskaźnik Konkurencyjności Gospodarki 5) Wskaźnik Percepcji Korupcji 2004 (Corruption Perceptions Index 2004, Transparency International): 67 miejsce na 146. Ranking
6) Wskaźnik Zaufania Inwestorów Zagranicznych 2004 (Foreign Direct Investment Confidence Index wg firmy konsultingowej A.T. Kearney): 12 miejsce. Ranking, s. 5.
7) Wskaźnik Globalizacji, obrazujący stopień integracji państw i społeczeństw ze światem (Globalization Index 2005, A.T. Kearney i Foreign Policy Magazine): 31 miejsce na 62. Ranking, s. 4
8) Produkt krajowy brutto 9) Inflacja w 2004 wyniosła 3,5% GUS
10) Bezrobocie (maj 2005): 18,3 %, ok. 2,8 mln osób GUS).
11) Ludność poniżej ustawowej granicy ubóstwa (2004): 19,2% GUS (
12) Handel zagraniczny (2004)

Komunikacja

Transport samochodowy

Polska nie dysponuje dobrym stanem dróg. Rozmieszczenie sieci drogowej jest nierównomierne. Najważniejsze drogi prowadzą: z Jakuszyc na granicy polsko-czeskiej przez Zieloną Górę, Gorzów Wielkopolski i Szczecin na przeprawę promową do Szwecji i Danii ze Świnoujścia (E65 - droga krajowa nr 3); z granicy polsko-niemieckiej w Świecku przez Poznań i Warszawę do granicy z Białorusią w Terespolu i dalej do Mińska i Moskwy (E30 - droga krajowa nr 2); z granicy polsko-niemieckiej w Zgorzelcu przez Wrocław, Opole, Katowice, Kraków i Rzeszów do granicy ukraińskiej w Medyce i dalej do Kijowa (E40 - droga krajowa nr 4). Dużą rolę odgrywać może też w przyszłości trasa E75 z Gdańska do granicy czeskiej w Cieszynie, czyli planowana autostrada A1, oraz droga E67 przebiegająca przez całą Polskę - od granicy z Litwą w Budzisku do granicy czeskiej w Kudowie Zdrój. Ta 790-kilometrowa (polski odcinek) trasa ma się stać częścią tzw. arterii "via baltica" łączącej Litwę, Łotwę i Estonię z Europą Południową i Zachodnią.
Drogi odgrywają duże znaczenie, ponieważ ponad 85% ładunków jest przewożonych ciężarówkami. Oprócz tego przez Polskę porusza się wiele jadących po towary do Europy Zachodniej ciężarówek z krajów wschodniej części kontynentu - Estonii, Białorusi, Litwy, Łotwy, Rosji, Ukrainy i innych państw.
Zobacz też:

Kultura


Materiał wydrukowany z portalu zgapa.pl dnia 2021-02-25 19:58:59