Plejstocen - starsza epoka
czwartorzędu, od 1.87 mln lat temu do początku
holocenu (10,250 tys. lat temu), zwana też
epoką lodowcową, w której olbrzymie lodowce pokryły wielką część
Europy, łącznie z Polską, a także inne obszary strefy umiarkowanej, a więc zachodnią
Syberię,
Amerykę Północną,
Grenlandię,
Ziemię Ognistą,
Argentynę,
Tasmanię. W tym samym czasie w strefie międzyzwrotnikowej występowały wzmożone opady.
Klimat plejstocenu ulegał wahaniom, po fali zimna (
glacjał) następowało ocieplenie (
interglacjał). Oto najważniejsze glacjały i interglacjały europejskie tego okresu:
(w tysiącach lat)
- 600-540 - zlodowacenie podlaskie (Günz)
- 540-480 - interglacjał przasnyski (Günz/Mindel)
- 480-430 - zlodowacenie krakowskie (Mindel)
- 430-240 - interglacjał mazowiecki (Mindel/Riss)
- 240-180 - zlodowacenie środkowopolskie (Riss)
- 180-120 - interglacjał eemski (Riss/Würm)
- 120-10 - zlodowacenie bałtyckie (Würm)
- epoka polodowcowa
Flora
Plejstoceńską
tundrę glacjalną porasta roślinność karłowata, przypominająca dzisiejszą florę wysokogórską (karłowate wierzby, karłowata brzoza,
dębik ośmiopłatkowy i inne).
Fauna
Na Ziemi trwa "era wielkich ssaków". Jednym z nich jest jeleń olbrzymi (
Megaloceros giganteus). Koniec plejstocenu to również era wymierania wielkich ssaków i intensywnej
ewolucji człowieka. W Ameryce Południowej żyją przodkowie
wilka grzywiastego.
Ewolucja człowieka
W plejstocenie na terenach Europy żyją dwa podgatunki (lub gatunki) człowieka:
Homo sapiens neandertalensis (
H. neandertalensis) i
H. sapiens sapiens (
H. sapiens). Pod koniec plejstocenu wykształcają się na świecie główne rasy ludzkie: mongoidalna w Azji, negroidalna w Afryce Środkowej, europoidalna i
rasa australoidalna. Cały plejstocen przypada na okres, który w
antropologii i paleoantropologii określa się mianem
paleolitu. Część tzw.
starszego paleolitu (czyli dolnego) (od. 4,5 mln lat temu do 120 tys. lat temu) przypada na najdawniejszy okres plejstocenu,
środkowy paleolit trwa do 40 tys. lat temu, a tzw. młodszy (czyli górny) przypada na okres od 40 do 8,3 tys. lat temu. Tak więc już w plejstocenie zaczynają się rozwijać kultury
neolityczne.
