Okręg Kłajpedy (
niem. Memelgebiet) - północno-wschodni fragment
Prus Wschodnich położony na prawym brzegu
Niemna. Przed 1918 rokiem wchodził w skład rejencji gąbińskiej - powiatów:
Kłajpeda, Szyłokarczma,
Tylża i Ragneta. Utworzony na mocy art. 99
Traktatu Wersalskiego, w którym
Rzesza Niemiecka zrzekła się Kłajpedy na rzecz Wielkich Mocarstw, przekazany pod administrację
Ligi Narodów (mandat francuski). Uroczyste przjęcie Kłajpedy przez korpus francuski odbyło się
13 lutego 1920 r.
Memelgebiet liczył 1656 km² i 145 tys. mieszkańców (w zdecydowanej większości
Niemców lub zgermanizowanych
Litwinów). Z racji, iż Litwini nie posiadali żadnych większych portów morskich zdecydowali się na zajęcie Kłajpedy. 10 stycznia 1923 r. zainspirowali tam rzekome
powstanie antyniemieckie, po czym wojska litewskie wkroczyły do miasta i okręgu w celu "pomocy swoim ziomkom". Nie obyło się bez ofiar po obu stronach. Po długich i żmudnych rokowaniach mocarstwa zachodnie zgodziły się 15 lutego 1923 r. odstąpić okręg
Litwie, pod licznymi jednakże warunkami (m.in. ochrona i samorząd dla mniejszości niemieckiej). Dość powszechny jest pogląd, iż zuchwałe zachowanie Litwy w kwestii Kłajpedy, przyjęte z dużym krytycyzmem przez kraje zachodnie przyczyniło się do rychłego uznania granicy polsko-litewskiej przez Radę Ambasadorów (pozostawiającej Wileńszczyznę po stronie polskiej).
Gospodarka:
Przez port w
Kłajpedzie przechodziło od 70 do 80 % eksportu Litwy.
Polityka
W wyborach samorządowych w okręgu na listy litewskie padało zazwyczaj od 5 do 18% głosów. Było to znacznie poniżej liczebności litewskich mieszkańców okręgu, władze litewskie swą radykalną polityką zrażały nawet do siebie i lokalnych Litwinów. Tych ostatnich zbliżało do Niemców szeroko rozpowszechnione wyznanie luterańskie.
