Morze Bałtyckie,
Bałtyk jest płytkim, śródlądowym
morzem szelfowym w północnej
Europie. Połączone jest z
Morzem Północnym przez
Cieśniny Duńskie (
Sund,
Mały i
Wielki Bełt),
Kattegat i
Skagerrak. Za zachodnią granicę Bałtyku przyjmuje się cieśninę Sund i próg podwodny ciągnący się na głębokości 18-20 m od przylądka Gedser (wyspa Falster) do przylądka Darsser Ort.
Powierzchnia: 413 tys. km², głębokość średnia: 52 m, maksymalna - 459 m (głębia Landsort na północny-zachód od
Gotlandii), bez Kattegatu, w którym głębokość maksymalna 109 m, a średnia 24 m - powierzchnia 385 tys. km².
Zasolenie Bałtyku (od 5 do 30
promili) zależy od wpływu wód z Morza Północnego i rośnie w kierunku zachodnim (5 ‰ w
Zatoce Botnickiej, 30 ‰ w cieśninie
Skagerrak) oraz wraz ze wzrostem głębokości. Ilość słodkiej wody wpływającej do tego morza z uchodzących do niego rzek jest większa niż parującej z niego, co przy ewentualnym zamknięciu dopływu bardziej słonej wody Morza Północnego spowodowałoby zamianę tego morza w olbrzymie, słodkowodne śródlądowe jezioro.
Bałtyk jest morzem burzliwym, a fale są krótkie i strome. W czasie bardzo silnych sztormów wysokość fal przekracza 10 m. Bałtyckie sztormy są niebezpieczne dla żeglugi statków.
Temperatura wody powierzchniowej w zależności od pory roku wynosi od 1 do 22 stopni Celsjusza.
Morze Bałtyckie dzieli się na 3 baseny:
- Basen Bornholmski o maksymalnym zagłębieniu 105m.
- Basen Gotlandzki o maksymalnym zagłębienu 470m.
- Basen Botnicki o maksymalnym zagłębieniu 293m.
Morze Bałtyckie jest jednym z najmłodszych mórz
Oceanu Atlantyckiego, a w swoim rozwoju przechodziło kilka faz, kształtując się na obszarze pierwotnego lądu zwanego
Fennoskandią. Niekiedy traciło kontakt z oceanem stając się olbrzymim jeziorem.
Nazwa morza w różnych językach jest albo określeniem zależnym od położenia -
morze wschodnie lub
morze zachodnie, albo wariantem występującej również w języku polskim nazwy
bałtyckie:
- w językach germańskich prócz angielskiego jest to morze wschodnie: w duńskim (Østersøen), holenderskim (Oostzee), niemieckim (Ostsee), norweskim (Østersjøen) i szwedzkim (Östersjön);
- w językach estońskim i fińskim nazwa morza zależy od położenia geograficznego względem Zat. Fińskiej: dla Estończyków jest to morze zachodnie (Läänemeri), a dla Finów - morze wschodnie (Itämeri).;
- bałtycki w różnych wariantach językowych występuje, prócz polskiego, w angielskim (Baltic Sea), łacińskim (Mare Balticum), francuskim (Mer Baltique), włoskim (Mare Baltico), rumuńskim (Marea Baltică), hiszpańskim (Mar Báltico), kaszubskim (Bôłt), rosyjskim (Балтийское море, Балтика), łotewskim (Baltijas jūra) i litewskim (Baltijos jūra).
Morze Bałtyckie należy do najbardziej zanieczyszczonych mórz na kuli ziemskiej.
Państwa leżące nad Morzem Bałtyckim, mające do niego dostęp :
Główne wyspy:
Największe zatoki:
Główne rzeki mające ujście do Morza Bałtyckiego:
Ważniejsze
porty nad Morzem Bałtyckim:
- Polska: Gdańsk, Szczecin, Gdynia, Świnoujście
- Dania: Kopenhaga
- Szwecja: Sztokholm, Malmö
- Finlandia: Helsinki, Turku
- Estonia: Tallinn
- Litwa: Kłajpeda
- Łotwa: Ryga, Windawa
- Rosja: Kaliningrad, Bałtijsk, Sankt Petersburg
- Niemcy: Rostock, Lubeka, Kilonia, Flensburg
Największym miastem nad Bałtykiem jest Sankt Petersburg.
Ważniejsze półwyspy na Morzu Bałtyckim:
Fauna Bałtyku jest stosunkowo uboga:
Glony wielokomórkowe występują na płytkich wodach Bałtyku (do 30
m).
- glony wielokomórkowe
- sałata morska
- listownica
- morszczyn pęcherzykowaty
- morszczyn piłkowany
- krasnorost