Monopol może mieć charakter:
- państwowy - kiedy prawo danego państwa pozwala świadczyć usługi lub produkować określony asortyment towarów tylko jednemu podmiotowi
- wymuszony - kiedy jeden z producentów towaru/usługi osiąga taką pozycję na rynku, że pozostali producenci bankrutują
- naturalny - wynikający z natury dostarczanej usługi/towaru, gdy ze względów technicznych konkurencja wielu podmiotów jest niemożliwa lub utrudniona (np: koleje żelazne, dostarczanie prądu elektrycznego i gazu, telekomunikacja itp.).
Monopol oznacza pojedynczy biegun oddziaływania. Dla niektórych oddziaływań nie udało się znaleźć układów monopolowych - na przykład dla oddziaływań magnetycznych znamy tylko układy dipolowe.