Era mezozoiczna to
era która rozpoczęła się od
wielkiego wymierania pod koniec
permu, a skończyła zagładą wielkich gadów, pod koniec kredy (patrz tabelka), znanego jako
wymieranie kredowe. Era mezozoiczna trwała dwa razy krócej niż
paleozoiczna, bo tylko 170 milionów lat. Dzieli się ją na trzy okresy: trias, jurę i kredę.
Najważniejsze wydarzenia
| Era
| Okres (mln lat temu)
| Geologia
| Biologia
|
|---|
| Mezozoik
| kreda
(130-65)
| Pierwsze ruchy orogenezy alpejskiej. Pojawia się Atlantyk, Dekan wędruje w stronę Eurazji, pod koniec: zderzenie z asteroidą.
| Kulminacja ery dinozaurów, gadów latających i morskich oraz amonitów; rozwój ssaków i ptaków; koniec: wielkie wymieranie.
|
jura
(204-130)
| Całkowita dezintegracja Gondwany
| Dominacja gadów i owadów na lądach; Archaeopteryx; bogactwo miłorzębów
|
trias
(245-204)
| Koniec orogenezy hercyńskiej, początek rozpadu Pangei.
| Szczyt rozwoju roślin iglastych; początek ekspansji gadów naczelnych, pierwsze ssaki.
|
Następna era:
Kenozoik. Poprzednia era:
Paleozoik.
Geologia
W mezozoiku następują intensywne ruchy
płyt litosfery, które powodują rozdzielenie się powstałej w permie Pangei.
W triasie rozpoczyna się formowanie Atlantyku. Najpierw powstaje wąski basen morski oddzielający Amerykę od Europy i Afryki. Wzrasta też obszar Oceanu Tetydy. Maksymalną powierzchnię osiąga w jurze. W triasie i jurze dochodzi do pierwszych, na razie słabych ruchów orogenezy alpejskiej (pionowe ruchy blokowe). W kredzie nasila się aktywność tektoniczna - dochodzi do wypiętrzenia Tatr.
Flora
Trias jest okresem panowania roślin nagozalążkowych iglastych. Rośliny kwiatowe (początkowo tylko magnoliowate) pojawiają się koniec ery mezozoicznej.
Fauna
Mezozoik to epoka
dinozaurów, choć w triasie pojawiają się pierwsze prymitywne
ssaki. Cała era charakteryzuje się wzrostem różnorodności gatunkowej gadów lądowych i morskich, której szczyt obserwujemy w jurze i kredzie. Poza znanymi już z wcześniejszego okresu gadami morskimi i lądowymi pojawiają się aktywnie latające gady, a także pierwsze prymitywne
ptaki. Ewolucja bezkręgowców jest powolna, poza głowonogami (
amonity i
belemnity), które w związku z tym służą jako znakomite, pierwszorzędne
skamieniałości przewodnie. Podobnie jak u schyłku paleozoiku, również i pod koniec mezozoiku dochodzi do masowego wymierania roślin i zwierząt - prawdopodobnie wywołanego upadkiem gigantycznego
meteorytu w regionie półwyspu
Jukatan. Największe straty ponoszą amonity, belemnity, mięczaki, otwornice i dinozaury.
Mezozoik w Polsce
Kredowe nasilenie aktywności tektonicznej powoduje znaczne wypiętrzenie Tatr. Śladem geologicznych przeobrażeń w Polsce są surowce skalne:
wapienie,
margle,
kreda i
dolomity wydobywane na Górnym Śląsku, Wyżynie Lubelskiej i w rejonie świętokrzyskim, a także skały
fliszowe Karpat.
