Liechtenstein,
Księstwo Liechtenstein (
Fürstentum Liechtenstein) – państwo w
Europie Zachodniej, leżące pomiędzy
Austrią i
Szwajcarią.
Historia
Obecne Księstwo Liechtenstein powstało w roku 1719 jako suwerenne
państwo - lenno starego rodu niemieckiego von und zu Liechtenstein.
Rodzina książęca wykupywała tereny dzisiejszego księstwa, by w roku 1719 otrzymać z rąk cesarza akt powołania do życia "Księstwa Liechtenstein".
Ustrój polityczny
Liechtenstein pod względem ustrojowym stanowi
monarchię konstytucyjną. Od 1989 panuje tu książę
Hans-Adam II (Jan Adam II). Bieżące sprawy polityczne podlegają z kolei księciu następcy tronu (kronprinz) Alojzemu (Alois von Liechtenstein).
Władza prawodawcza należy do księcia i landtagu, liczącego 25 deputowanych i wybieranego co cztery lata w wyborach proporcjonalnych. Książę ma prawo absolutnego veta w stosunku do ustaw uchwalanych przez parlament.
Najważniejsze partie polityczne Liechtensteinu to aktualnie: Unia Ojczyźniana (Vaterländische Union, VU), Postępowa Partia Obywatelska Liechtensteinu (Fortschrittliche Bürgerpartei in Liechtenstein, FBL) i Wolna Lista (Freie Liste).
Władza wykonawcza uzewnętrznia się w osobie premiera i rządu jako kolegium. Obecnie funkcję szefa egzekutywy sprawuje
Otmar Hasler, wspomagany przez 4 ministrów (tzw. radców rządowych), mianowanych przez księcia na wniosek landtagu. Książę ma prawo do zdymisjonowania rządu i powołania gabinetu przejściowego, który musi w ciągu 4 miesięcy uzyskać votum zaufania parlamentu.
Władza judykatywna należy do sądów, w tym, składającego się z 5 sędziów, Sądu Najwyższego. Sędziowie mianowani są przez księcia.
Interesy zewnętrzne Liechtensteinu prowadzone są głównie przez
Szwajcarię.
Lichtenstein jest monarchią, w której władca ma od czasu
referendum konstytucyjnego w marcu 2003 największą realną władzę polityczną w
Europie (nie licząc
Watykanu. Żadna zmiana konstytucji nie może być przeprowadzona bez zgody Księcia. Z drugiej strony monarchia może być zniesiona drogą referendum.
Podział administracyjny
Liechtenstein składa się z 11 gmin. 6 z nich (w tym stolica kraju Vaduz) podporządkowana jest prowincji Oberland, pozostałe przynależą Unterlandowi.
Geografia
Liechtenstein położny jest nad górnym
Renem, w
Alpach. Cała granica zachodnia państwa przebiega wzdłuż biegu
Renu, wschodnia zaś wyznaczana jest przez łańcuchy alpejskie. Najwyższym szczytem Liechtensteinu jest Grauspitz o wysokości 2599 m
n.p.m.
- Całkowita granica lądowa: 76,00 km
- Długość wybrzeża: 0,00 km
- Długość granic z sąsiadującymi państwami: Austria 35 km, Szwajcaria 41 km
- Najniższy punkt: Ruggeller Riet 430 m
Ludność
Mniej niż dwie trzecie ludności podaje się za rodowitych Liechtensteinczyków, ludność obca to z kolei w większości
Niemcy ze
Szwajcarii (11%),
Austrii (6%) i
RFN (4%) oraz
Włosi (3%), Jugosłowianie (3%),
Turcy (3%) i inni.
Język
W księstwie językiem urzędowym jest
niemiecki, jakkolwiek większość mieszkańców posługuje się na co dzień dialektem alemańskim języka niemieckiego (tzw.
Schwyzer Dytsch).
Liechtenstein jest jedynym państwem niemieckojęzycznym, w którym mowa ta pełni funkcję jedynego dopuszczonego do obiegu języka (brak dopuszczonych języków mniejszościowych tak jak w
Austrii i w
Niemczech).
Struktura wyznaniowa
W czerwcu 2003 większość mieszkańców Liechtensteinu uważała się za
katolików (75% ogółu), 7% przynależało do
kościoła ewangelickiego, 4% podało się za
muzułmanów, z kolei 11% mieszkańców określiło się jako
ateiści lub bezwyznaniowcy.
2 grudnia 1997 zostało powołane przez
Jana Pawła II oddzielne arcybiskupstwo w
Vaduz.
Gospodarka
Podstawowe informacje o ekonomii i odsyłacz do artykuły o ekonomii kraju
Demografia
Dane można znaleźć na w CIA Factbook
[1]
Kultura
Podstawowe informacje o kulturze i odsyłacz do artykuły o kulturze kraju