Krzyż Żelazny (
niem. Eisernes Kreuz) - najwyższe
niemieckie odznaczenie wojskowe nadawane za męstwo na polu walki a także za sukcesy dowódcze.
Krzyż Żelazny II Klasy (EK II) z czarno-białą wstęgą, z czasów I wojny światowej
|
|
|
Ustanowione we
Wrocławiu, 10 marca 1813 przez
Fryderyka Wilhelma III, króla
Prus podczas
wojen napoleońskich. Kształt orderu zaprojektował znany niemiecki architekt doby
neoklasycyzmu Karl Friedrich Schinkel. Jego kształt nawiązuje do krzyży noszonych na piersiach przez XIV-wiecznych
rycerzy niemieckich.
Po pokonaniu
Napoleona na szczycie
Bramy Brandenburskiej zamontowano przewiezioną z
Paryża rzeźbę przedstawiającą alegorię pokoju. Wieniec laurowy zastąpiono wizerunkiem Krzyża Żelaznego, czyniąc z niej alegorię zwycięstwa.
Żelazny Krzyż wprowadzono do użytku ponownie w czasie
wojny francusko-pruskiej w 1870, a następnie w czasie
I wojny światowej.
Po
ataku na Polskę w 1939
Adolf Hitler ponownie ustanowił Krzyż Żelazny najwyższym odznaczeniem wojskowym Niemiec. W tym czasie zmieniono także jego wygląd dodając na przecięciu ramion krzyża symbol
swastyki.
Od 26 lipca 1957 prawo niemieckie zabrania noszenia Krzyży Żelaznych przyznanych w okresie
II wojny światowej. Powojenne siły powietrzne Niemiec przyjęły stylizowany Krzyż Żelazny za swój symbol.
Od 1813 do 1914
- Krzyż Wielki Krzyża Żelaznego (Großkreuz des Eisernen Kreuzes).
- Krzyż Żelazny I klasy (Eisernes Kreuz I klasse).
- Krzyż Żelazny II klasy (Eisernes Kreuz II klasse).
Po 1939
- Krzyż Wielki Krzyża Żelaznego (Großkreuz des Eisernen Kreuzes). Jedynym odznaczonym był Reichsmarschall und Oberbefehlshaber der Luftwaffe Hermann Göring.
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze złotymi liśćmi dębu, mieczami i brylantami (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit dem Goldenen Eichenlaub mit Schwertern und Brillanten). Jedynym odznaczonym był Oberst Hans-Ulrich Rudel.
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z liśćmi dębu, mieczami i brylantami (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub mit Schwertern und Brillanten). Nadany 27 razy.
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z liśćmi dębu i mieczami (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub und Schwertern). Nadany 159 razy.
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z liśćmi dębu (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub). Nadany 883 razy.
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes). Nadany 7313 razy.
- Krzyż Żelazny I klasy (Eisernes Kreuz I klasse).
- Krzyż Żelazny II klasy (Eisernes Kreuz II klasse).
W 1944, ostatnia seria Krzyży Żelaznych i ich dekoracji wyglądała następująco: