Komunizm wojenny - nazwa pierwszego okresu istnienia
Rosji radzieckiej, w czasie wojny domowej oraz interwencji w latach 1918-1921, a zwłaszcza realizowanej wtedy polityki gospodarczej
.
Polityka ta zakładała pełną mobilizację środków ludności dla wojny, obowiązkowe nieopłacone dostawy żywności w postaci konfiskaty tzw. nadwyżek, monopolizacja produkcji (przedsiębiorstwa przemysłowe zatrudniające więcej niż 5 pracowników zostały upaństwowione
oraz podporządkowane państwowym głównym zarządom - tzw.
gławkizm), utrata znaczenia
pieniądza poprzez
hiperinflację oraz zastąpienie
rynku poprzez scentralizowaną dystrybucję towarów, powszechny obowiązek pracy (utworzono skoszarowane tzw. armie pracy).
Komunizm wojenny był pierwszą próbą ustanowienia tzw. gospodarki planowej, która wbrew oczekiwaniom
bolszewików nie była w stanie zlikwidować chaosu gospodarczego, do którego doprowadziła polityka Rządu Tymczasowego oraz zatrzymać drastycznego spadku produkcji przemysłowej i rolnej
. Bolszewicy nie zdołali ocalić od śmierci z głodu (a także np. z braku paliw) milionów ludzi. Niemożność kierowania gospodarką rodzącego się dopiero państwa sowieckiego oraz powstanie w Kronsztadzie zmusiły władze do przywrócenia elementów gospodarki rynkowej w ramach tzw. NEP-u
.
Bibliografia