Komisja Europejska (
fr. Commission européenne,
ang. European Commission), oficjalnie
Komisja Wspólnot Europejskich, to rodzaj rządu
Unii Europejskiej, odpowiedzialnego za bieżącą politykę Unii, nadzorującą prace wszystkich jej agencji i zarządzającej funduszami Unii. Siedzibą Komisji jest
Bruksela.
Struktura Komisji
Po wejściu w życie
Traktatu Nicejskiego członkami Komisji jest każdorazowo tyluż komisarzy, ile państw liczy
Unia (obecnie 25 - znaczy to, że po wejściu
Bułgarii,
Chorwacji i
Rumunii liczba to wzrośnie do 28). Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określony dział pracy, są więc oni odpowiednikami ministrów w zwykłym rządzie. Ich wyznaczenia dokonuje jednak nie przewodniczący Komisji, lecz rządy poszczególnych państw.
Członkowie komisji nie mogą czuć się związani żadnymi instrukcjami - są politykami, których powołanie rekomenduje
Rada Europejska i zatwierdza
Parlament Europejski. Ich zadaniem jest nadzór nad przydzielonymi im dyrekcjami generalnymi.
Tryb wyboru Komisji
Zgodnie z postanowieniami
Traktatu z Nicei, nowa Komisja Europejska składa się z 25 członków (jeden komisarz na każde państwo). Traktat, który wszedł w życie 1 lutego 2003 r., określił tryb wyboru przewodniczącego Komisji.
Po uzgodnieniu nazwiska kandydata na przewodniczącego Komisji,
Parlament Europejski na sesji inauguracyjnej (20-23 lipca 2004 r.) głosował nad przyjęciem tej kandydatury (procedurę określił regulamin Parlamentu).
W porozumieniu z przewodniczącym-elektem
Rada Unii Europejskiej sporządziła listę 24 komisarzy, którą zatwierdziła większością kwalifikowaną. Przewodniczący-elekt przedstawił następnie propozycje dotyczące zakresu obowiązków dla poszczególnych kandydatów na komisarzy. Na przełomie września i października odbyły się przesłuchania wszystkich kandydatów w
Parlamencie Europejskim. Po przesłuchaniach, cały skład nowej Komisji Europejskiej stał się w
Parlamencie przedmiotem głosowania. Procedurę powołania Komisji Europejskiej zakończyło głosowanie większością kwalifikowaną przez szefów rządów i państw. 8 listopada 2004 r., Komisja Europejska, po przejściach związanych ze skandalem wokół
Rocco Buttiglionego i w nowym składzie rozpoczęła pracę.
Komisja Europejska po wejściu w życie Konstytucji Europejskiej w 2009 roku
Po wejściu w życie
konstytucji Komisja liczyć będzie każdorazowo 2/3 liczby członków
Unii (tzn. jeśli
UE liczy 27 państw, to komisarzy będzie 18). Sposób wyboru Komisji nie ulegnie zasadniczej zmianie, poza faktem, że rządy wyznaczać będą nie komisarzy, lecz jedynie 3 kandydatów na ten urząd (w tym
co najmniej jedną kobietę). Ostatecznego wyboru dokona przewodniczący.
Prerogatywy
Komisja Europejska zajmuje się wszystkimi bieżącymi zagadnieniami dotyczącymi funkcjonowania Unii, a więc polityką rolną, gospodarczą, społeczną, obronnością i polityką międzynarodową itp. Oprócz tego Komisja jest instytucją zajmującą się konstruowaniem i przedstawianiem pod głosowanie Radzie Unii Europejskiej i/lub Parlamentowi Europejskiemu wszystkich aktów prawnych Unii. Komisja przygotowywuje też zazwyczaj propozycje traktatów i innych aktów prawa międzynarodowego, które są później dyskutowane na zebraniach
Rady Europejskiej. Komisja Europejska nadzoruje
też rządy państw członkowskich w sprawie wdrażania zmian prawa poszczególnych krajów wynikających z przystosowywania prawa krajowego do ustaleń unijnych. Komisja prowadzi też bieżące negocjacje z krajami kandydującymi do Unii.
Przewodniczący Komisji Europejskiej jest oficjalną "głową" Unii, reprezentując ją w kontaktach międzynarodowych.
Komisja Europejska jako jedyny organ wspólnotowy ma prawo inicjatywy ustawodawczej, jednak formalnie to nie ona decyduje o kierunku zmian zachodzących w Unii, gdyż wszelkie podstawowe decyzje polityczne są według prawa unijnego w gestii Rady i Parlamentu Europejskiego.
Historia Komisji
Poprzedniczkami Komisji Europejskiej były: powstała w 1952 r. Wysoka Władza, będąca organem zarządzającym
EWWiS złożonym z funkcjonariuszy międzynarodowych, oraz istniejące od 1958 r. Komisja
EWG i Komisja
Euratomu. Wszystkie trzy organy zostały połączone w jednolitą Komisję Wspólnot Europejskich w 1967 r. na mocy
Traktatu Fuzyjnego. Nazwa
Komisja Europejska przyjęła się po wejściu w życie
Traktatu z Maastricht i powstaniu
Unii Europejskiej.
Terminologia
- A-item - określenie sprawy, która nie jest kontrowersyjna, nie wymaga dyskusji a jedynie zatwierdzenia przez wszystkich ministrów
- B-item - punkt posiedzenia, który wymaga dalszych ustaleń, nie jest gotowy do natychmiastowego zatwierdzenia
Aktualny skład Komisji
Zobacz też:
- oficjalna witryna Komisji: http://europa.eu.int/comm/
- witryna Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce: http://www.europa.delpol.pl/