Kazimierz Dąbrowski (ur. 1 września 1902 w Klarowie k.
Lublina, zm. 26 listopada 1980 w Warszawie) -
psycholog,
psychiatra i
filozof, twórca
teorii dezintegracji pozytywnej oraz pionier ruchu higieny psychicznej. Publikował również pod
pseudonimem Paweł Cienin/Paul Cienin.
Zakres materiału szkoły powszechnej opanował w domu rodziców, w majatku Klarowo k. Lublina, potem uczył się w Gimnazjum Lubelskim (1916-1921) i będąc uczniem już studiował jako
wolontariusz polonistykę na
KUL, a następnie po maturze studiował medycynę - na UW w Warszawie, na UAM w
Poznaniu i na Uniwersytecie w
Genewie. Studiował równolegle psychologię na UAM w Poznaniu a nastepnie w Instytucie J.J. Rousseau w Genewie pod kierownictwem, J. Claparede`a i
Jeana Piageta.
Obronił dwa doktoraty z medycyny (Genewa) i z psychologii (Poznań). Habilitację z zakresu psychiatrii dziecięcej przeprowadził na Uniwersytecie Wrocławskim w roku 1948, ale została ona zatwierdzona dopiero zmianach politycznych 1956 roku.
Abraham Maslow zaproponował Dąbrowskiemu objęcie honorowej profesury na Uniwersytecie w
Cincinnati, w którym pracował do emerytury. Do objęcia stanowiska nie doszło z przyczyn rodzinnych.
Zdrowie psychiczne jest to zdolność do rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przeżywania, odkrywania i tworzenia coraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości, aż do konkretnego ideału indywidualnego i społecznego.
- K. Dąbrowski, Wprowadzenie do higieny psychicznej, Warszawa 1979, s. 39
Konflikty wewnętrzne są zasadniczym elementem pozytywnym w tworzeniu hierarchii wartości, w tworzeniu wielopoziomowego psychicznego środowiska wewnętrznego oraz w budowie konkretnego ideału indywidualnego i społecznego. Dlatego jesteśmy zdania, że jednostka nie może realizować zdrowia psychicznego, w sensie zdrowia rozwijającego się bez udziału takich konfliktów. Z tego tez względu jednostki z konfliktami wewnętrznymi, z pewnej mierze również zewnętrznymi związanymni z pierwszymi i im podporządkowanymi będziemy podejrzewać o zdrowie psychiczne, a jednostki nie przejawiające takich konfliktów o uposledzenie uczuciowe (psychopatię), o upośledzenie umysłowe,
- K. Dabrowski, Wprowadzenie do higieny psychicznej, s. 45
Do głównych wskaźników rozwoju osobowego K. Dąbrowski zaliczył, m.in.:
1. wzmożoną pobudliwość psychiczną,
2. niski próg frustracji,
3. nerwice i psychonerwice,
4. konflikty wewnętrzne,
5. przystosowanie i nieprzystosowanie pozytywne
- T. Kobierzycki, Osoba dylematy rozwoju. Studium metakliniczne, Bydgoszcz 1989, s. 87
Książki
- Les conditions psychologique du suicide, Geneve 1929 (praca doktorska)
- Podstawy psychlogiczne samodręczenia (automutylacji), Warszawa 1933 (praca doktorska)
- wersja angielska Boston 1937 (jako praca habilitacyjna)
- Behawioryzm i kierunki pokrewne w psychologii, l Warszawa 1934
- Nerwowość dzieci i młodzieży, Warszawa 1935 (wyd. IV Warszawa 1976)
- Kwestionariusz neurotyczny, Warszawa 1938
- Państwowy Instytut Higieny Psychicznej, Warszawa 1947
- Struktura psychiatrii dziecięcej, Lubiąż 1958
- Społeczno-wychowawcza psychiatria dziecięca, Warszawa 1959
- Higiena psychiczna, Warszawa 1962
- O dezyntegracji pozytywnej, Warszawa 1964
- Positive disintegration, Boston 1964
- Personality - shaping trough Positive Disintegration, Boston 1967
- Mental Growth trough Positive Disintegration, London 1972
- wersja francuska, Quebec 1972
- wersja hiszpańska, Lima 1972
- Psychoneurosis is not an Illnes, London 1972
- wersja francuska, Quebec 1972
- wersja hiszpańska, Lima 1972
- Multilevelness of Emotional and Instinctive Functions, vol. I, theory, vol 2. cases (with M. Piechowski), Edmonton 1972
- Dwie diagnozy, Warszawa 1974
- Zdrowie psychiczne a wartości ludzkie, Warszawa 1974
- Trud istnienia, Warszawa 1975 (wyd. 2. Warszawa 1985)
- Theory of Levels of Emotional Development (with M. Piechowski), New York 1977
- Psychotherapies actuelles (avec. L. Granger et autres), Quebec 1977
- S`ila a une toxicomane dans votre famille (avec Gougen et autres), Quebec 1977
- Psychoterapia przez rozwój, Warszawa 1979
- Dezintegracja pozytywna, Warszawa 1979
- Zdrowie psychiczne (redaktor i współautor), Warszawa 1979 (wyd. 3. Warszawa 1985)
- Funkcje i struktura emocjonalna osobowości, Warszawa 1980 (wyd. 2. Lublin 1984)
- Pasja rozwoju, Warszawa 1982
- W poszukiwaniu zdrowia psychicznego, Warszawa 1996
Doktoraty
filozofia człowieka:
- Tadeusz Kobierzycki, Człowiek i osobowość w teorii dezintegracji pozytywnej. Analiza filozoficzna, Biblioteka IFiS PAN, Warszawa 1982
teologia duchowości:
- Czesław Kozłowski SI, Uniwersytet Gregorianum, Roma
psychologia kliniczna:
- Zofia Paśniewska-Kuć, Potencjalność samorozwoju osób z nerwicą natręctw (Próba skonstruowania modelu nerwicy natręctw w oparciu o teorię dezintegracji pozytywnej. K. Dąbrowskiego), KUL Lublin 1991,
- Anna Mróz, Rozwój osoby według teorii dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego (analiza wybranej grupy), KUL, Lublin 2002.