Języki te rozwinęły się w okresie preromańskim (476-800 rok n.e.) z łaciny ludowej, którą posługiwano się na znacznych obszarach imperium rzymskiego. Okres od 800 roku uznaje się za okres romański. Najstarsze zabytki języków romańskich pochodzą z X wieku. Najpowszechniej używanymi językami z tej grupy są: hiszpański, portugalski, francuski, włoski i rumuński.
Na bazie języków romańskich powstały języki sztuczne, z których najbardziej znane to esperanto, ido, interlingua, latina sine flexione i wenedyk.
Klasyfikacja języków romańskich:
- języki indoeuropejskie
- języki italskie
- języki oskijsko-umbryjskie †
- oskijski †
- umbryjski †
- języki latynofaliskie †
- faliskijski †
- łacina †*
- języki romańskie (ok. 750 mln)
- języki południoworomańskie (ok. 1,8 mln)
- korsykański (ok. 340 tys.)
- sardyński (ok. 1,5 mln)
- gallurski
- kampidański
- logudorski
- sassarski
- języki wschodnioromańskie (ok. 26,2 mln)
- arumuński (ok. 150 tys.)
- istrorumuński (ok. 0,5 tys.)
- meglenorumuński (ok. 12 tys.)
- rumuński (ok. 26 mln)
- mołdawski (ok. 2,7 mln)
- języki zachodnioromańskie (ok. 720 mln)
- dalmatyński †
- istriocki (ok. 0,1 tys.)
- langues d'oïl
- bourguignon
- champenois
- franc-comtois
- gallo
- lorrain
- normand
- picard
- poitevin-saintongeais
- Język waloński
- francuski (liczne i zróżnicowane dialekty) (ok. 80 mln)
- franko-prowansalski
- prowansalski (ok. 1,2 mln)
- gaskoński
- hiszpański (czyli kastylijski, liczne i zróżnicowane dialekty) (ok. 360 mln)
- aragoński
- asturyjski
- mirandyjski
- caló
- estremaduriański
- judeo-hiszpański
- mozarabski
- rioplatense
- kataloński (ok. 7 mln)
- galisyjski (ok. 3 mln)
- portugalski (ok. 200 mln)
- fala
- retoromański (ok. 630 tys.)
- friulski (ok. 530 tys.)
- ladyński (ok. 50 tys.)
- romansz (ok. 50 tys.)
- wenecki (ok. 2,2 mln)
- lombardzki (ok. 9 mln)
- liguryjski (ok. 1.9 mln)
- piemoncki (ok. 3 mln)
- emilijski (ok 3,5 mln)
- włoski (liczne i zróżnicowane dialekty) (ok. 62 mln)
- judeo-włoski (ok. 4 tys)
- neapolitański (ok. 4 mln)
- sycylijski (ok. 4,7 mln)
Oznaczenia:
† - język wymarły lub dawne stadium historyczne języka dzisiejszego
†* - język dawny, ale zachowany tradycyjnie w liturgii, tekstach religijnych, filozoficznych lub naukowych