{{Język|
kolor=0000ff| barwa=ffffff|
nazwa oryginalna=Srpskohrvatski * Српскохрватски|
kraj, region1=
Serbia i Czarnogóra,
Chorwacja,
Bośnia i Hercegowina i inne|
liczba=17 milionów| pozycja=44.|
rodzina=
Języki indoeuropejskie*
Języki słowiańskie**
Języki południowosłowiańskie***
Język serbsko-chorwacki(
serbski,
chorwacki,
bośniacki)|
rodzaj=
łaciński i
cyrylica|
kraj, region2=
Serbia i Czarnogóra (
serbski),
Chorwacja (
chorwacki) i
Bośnia i Hercegowina (
bośniacki)|
agencja=?|
iso1=sh| iso2=(brak)| sil=SRC|
kod=sh| przymiotnik=Serbskochorwacka|
}}
Język serbsko-chorwacki (
serbochorwacki,
chorwackoserbski) to język z grupy południowych języków słowiańskich. Jest głównym językiem
Serbii,
Chorwacji,
Bośni i Hercegowiny oraz
Czarnogóry, mówi się nim też i jest rozumiany w
Macedonii i
Słowenii. Mówią nim także mniejszości serbskie i chorwackie w
Austrii, na
Węgrzech, we
Włoszech i
Rumunii. W sumie posługuje się nim 20 milionów ludzi. Obecnie istnieją cztery standardy języka pisanego:
chorwacki,
serbski,
bośniacki i
BCS (
bośniacki-chorwacki-serbski, wersja używana przez
Międzynarodowy Trybunał Karny do spraw byłej Jugosławii). Są symptomy pojawienia się piątej wersji -
czarnogórskiej.
Serbsko-chorwacki jest językiem o bogatej fleksji. Występuje w nim
sześć przypadków (wiele gramatyk wymienia siedem - rozróżnia się wtedy celownik i miejscownik, które niemal zawsze mają identyczną formę), dwie liczby i siedem czasów: teraźniejszy, przeszły, przeszły niedokonany, zaprzeszły, aoryst, przyszły, przyszły drugi.
Serbsko-chorwacki jest wspólną nazwą dla trzech dużych grup dialektów:
sztokawskiej,
kajkawskiej i
czakawskiej. Nie mają one nic wspólnego z różnymi wersjami standardowymi języka, które wszystkie są oparte na dialekcie sztokawskim. Ponadto, różnice w użyciu dialektów i ich wariantów jest uzależnione geograficznie, a nie etnicznie. Liczba różnic jest na tyle duża by czasami dialekty nie były nawzajem zrozumiałe, niemniej wszystkie łączy ta sama wspólna gramatyka.
Dialektem
sztokawskim mówi się w Serbii, Bośni, Czarnogórze i w przeważającej części Chorwacji. Odpowiednikiem słowa "co" jest "što". Wschodni lub
ekawski wariant sztokawskiego, którym mówi się na prawie całym obszarze Serbii i w dalekowschodniej Chorwacji, oddaje ten sam prasłowiański dźwięk
*ě (
jać) za pomocą "e". Zachodni lub
ijekawski wariant oddaje
*ě jako "je" lub "ije", mówi się nim w Chorwacji, Bośni i Czarnogórze, i w pewnych rejonach zachodniej Serbii. Istnieje jeszcze wariant
ikawski -
*ě jest reprezentowane współcześnie przez "i".
Dialekt
kajkawski jest rozpowszechniony w północno-wschodniej Chorwacji. Słowu "co" odpowiada "kaj". Zachował wiele podobieństw do wschodniosłoweńskich dialektów, nie ma jednak liczby podwójnej.
Dialektem
czakawskim mówi się w zachodniej Chorwacji, głównie w
Istrii i
Dalmacji. Słowu "co" odpowiada "ča". Posiada wiele zapożyczeń z
włoskiego.
Alfabety
Języki serbsko-chorwackie mogą być zapisane
alfabetem łacińskim lub
cyrylickim. Wersje standardowe serbskiego i bośniackiego używają obu alfabetów, podczas gdy chorwacki tylko łacińskiego. W obu przypadkach zapis jest prawie fonetyczny, a każdy znak jednego alfabetu ma swój odpowiednik w drugim. Odmiana cyrylicy używana w języku serbsko-chorwackim została opracowana w XIX wieku przez
Vuka Stefanovicia Karadžicia, a odmiana łacinki - przez
Ljudevita Gaja.
cyrylica
| А а
| Б б
| В в
| Г г
| Д д
| Ђ ђ
| Е е
| Ж ж
| З з
| И и
| Ј ј
| К к
| Л л
| Љ љ
| М м
|
łacinka
| A a
| B b
| V v
| G g
| D d
| Đ đ
| E e
| Ž ž
| Z z
| I i
| J j
| K k
| L l
| Lj lj
| M m
|
cyrylica
| Н н
| Њ њ
| О о
| П п
| Р р
| С с
| Т т
| Ћ ћ
| У у
| Ф ф
| Х х
| Ц ц
| Ч ч
| Џ џ
| Ш ш
|
łacinka
| N n
| Nj nj
| O o
| P p
| R r
| S s
| T t
| Ć ć
| U u
| F f
| H h
| C c
| Č č
| Dž dž
| Š š
|