*Języki romańskie
**Języki zachodnioromańskie
***Język portugalski| rodzaj=łaciński| kraj, region2=Angola, Brazylia, Gwinea Bissau, Mozambik, Portugalia, Republika Zielonego Przylądka, Timor Wschodni i Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, jeden z urzędowych w Unii Europejskiej| agencja=Międzynarodowy Instytut Języka Portugalskiego| iso1=pt| iso2=por| sil=POR| kod=pt| przymiotnik=Portugalska| język=Portugalski|przymiotnik2=portugalskiego }} Portugalski język literacki oparty jest na dialekcie północnym. Najstarsze zapisy w tym języku pochodzą z XII wieku. Kraje, w których portugalski jest językiem urzędowym, współpracują ze sobą w ramach założonej w 1996 Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych.
Dialekty
Do najważniejszych dialektów języka portugalskiego należą:- brazylijski,
- europejski.
Alfabet
| Litera | Wymowa | Przykład |
|---|---|---|
| a | Akcentowane jak po polsku. | mais (więcej) |
| Nieakcentowane jak niemieckie ä. | enciclopédia (encyklopedia) | |
| b | Jak po polsku. Spotykana jest regionalna wymowa pomiędzy polskim b a w | bem (dobrze) |
| c | Przed a/o/u lub spółgłoską jak polskie k. | cultura (kultura) |
| Przed e/i jak polskie s. | ciência (nauka) | |
| d | Jak polsku. | nada (nic) |
| e | Akcentowane wymawia się jak po polsku, tylko trochę jak je. | abelha (pszczoła) |
| Nieakcentowane jak krótkie i albo y. | editar (edytować) | |
| f | Jak po polsku. | afastado (odległy) |
| g | Przed spółgłoską lub a/o/u jak polskie g. | adega (piwnica) |
| Przed e/i jak polskie ż. | abranger (obejmować) | |
| Gu przed a/o/u, a także w wyjątkach przed e/i (patrz niżej), jak gł. | água (woda) | |
| Gu przed e/i jak polskie g. | carregue (nieść) | |
| h | Nieme (nie wymawia się). | hotel (hotel) |
| i | Jak po polsku. | acústica (akustyka) |
| j | Jak polskie ż. | coruja (sowa) |
| l | Bardziej głębokie, niż po polsku (trochę jak rosyjskie л). | hotel, aldeia (wioska) |
| Lh wymawia się miękko, jak rosyjskie ль. | espelho (lustro) | |
| m | Po samogłosce nasalizuje ją (patrz niżej). | |
| W przeciwnym wypadku tak, jak po polsku. | alarme (alarm) | |
| n | Po samogłosce nasalizuje ją (patrz niżej). | |
| W przeciwnym wypadku tak, jak po polsku. | pneu (opona) | |
| Nh wymawia się jak hiszpańskie ñ (jak w polskim lazania). | dinheiro (pieniądze) | |
| o | Akcentowane wymawia się pomiędzy polskim o a ło. | acetona (aceton) |
| Nieakcentowane wymawia się jak polskie u (krótkie). | ácido (kwas) | |
| p | Jak po polsku. | apertar (zacieśniać) |
| q | Qu przed a/o/u, a także w wyjątkach przed e/i (patrz niżej), jak polskie kł. | quatro (cztery) |
| Przed e/i qu wymawia się jak polskie k. | identifique (identyfikować) | |
| r | Na początku wyrazu oraz rr mocno lub gardłowo jak po francusku. | rolha (korek), ferro (żelazo) |
| W pozostałych przypadkach łagodnie jak po polsku lub po japońsku. | actriz (aktorka) | |
| s | Po spółgłosce i na początku wyrazu jak polskie s. | absurdo (absurd) |
| Pomiędzy samogłoskami jak polskie z. | acusar (oskarżać) | |
| Przed spółgłoską bezdźwięczną jak polskie sz. | Agosto
(sierpień) | |
| Przed spółgłoską dźwięczną jak polskie ż. | desde (począwszy od) | |
| Ss wymawia się jak polskie s. | dissolver (rozpuszczać się) | |
| t | Jak po polsku. | acidente (wypadek) |
| u | Jak po polsku. | agulha (igła) |
| v | Jak polskie w. | activo (aktywny) |
| x | Przed spółgłoską, na początku wyrazu lub sylaby, a także w złożeniach aix/eix/ux przed samogłoską: jak polskie sz. | excelente (znakomity) |
| Pomiędzy samogłoskami zazwyczaj jak polskie s. | próximo (następny) | |
| Wyjątkowo (głównie w wyrazach obcych) jak polskie ks. | taxi (taksówka) | |
| Ex przed samogłoską wymawia się ehz. | existir (istnieć) | |
| z | Na początku słowa, sylaby lub pomiędzy samogłoskami jak polskie z. | azul (niebieski) |
| Przed spółgłoską jak polskie ż lub sz, zależnie czy dźwięczna, czy bezdźwięczna. | o feliz gato (szczęśliwy kot) | |
Wyjątki
Wymawiane u: Normalnie gue, gui, que, qui wymawiamy odpowiednio ge, gi, ke, ki. Czasami jednak geneza wyrazu nakazuje wymawiać u w takim złożeniu.- Przykład lingua (język) → linguista (lingwista)
W niektórych wyrazach ze względu na lepsze brzmienie e wymawia się prawie jak a.
- Przykłady azenha (młyn wodny), lenha (drewno opałowe)
Acute (agudo) (´)
Otwiera samogłoskę i nadaje akcent wyrazowy. Zatem á, é, í, ó, ú wymawia się tak, jak polskie a, e, i, o, u i stawia na nich akcent.Cedilla (cedilha) (¸)
Tylko w postaci ç; wymawia się jak polskie s.Cyrkumfleks (circumflexo) (ˆ)
Zamyka samogłoskę i nadaje akcent wyrazowy. Zatem ê, ô wymawia się nieco jak polskie ej, oł i akcentuje. A przyjmuje cyrkumfleks (â), jeśli jest nosowa — stawia się wtedy na niej akcent. Pozostałe samogłoski nie zamykają się, nie przyjmują więc cyrkumfleksu.Grave (grave) (`)
Tego znaku używa się w skróconej formie, w której przyimek a łączy się z przedimkiem lub zaimkiem, np.:- a + a = à,
- a + as = às,
- a + aquilo = àquilo.
Tylda (tilde) (˜)
Nasalizuje samogłoskę.Diaeresis/Umlaut (trema) (¨)
Oddziela dwie samogłoski zapobiegając powstaniu dyftongu. Tylko w brazylijskim.Wymowa
| Litera | Wymowa |
|---|---|
| d | W złożeniach de, di wymawiane dźi. |
| l | Na końcu wyrazu wymawiane ł. |
| r |
Forma mocna (r na początku wyrazu lub rr) zwykle wymiawiana gardłowo. Na końcu wyrazu bywa wymawiane gardłowo lub pomijane. |
| s |
Na końcu wyrazu i przed spółgłoskami może być wymawiana s (przed bezdźwięcznymi) lub z (przed dźwięcznymi). (Do wyjaśnienia: czy jest to zależne od regionu czy też kwestia indywidualna.) |
| t | W złożeniach te, ti wymawiane jak ći. |
| z |
Na końcu wyrazu i przed spółgłoskami może być wymawiana z (lub s przed
bezdźwięcznymi). (Do wyjaśnienia: czy jest to zależne od regionu czy też kwestia indywidualna.) |
Pisownia
Cyrkumfleks (ˆ) jest używany znacznie częściej, niż w Portugalii. Np. vôo zamiast voo (lot).W wyrazach z gue, gui, que i qui, gdzie u jest wymawiane, oznacza się je przez diaeresis (¨): lingüista zamiast linguista.
Wyrazy pochodzenia arabskiego
W języku portugalskim występuje znaczna liczba wyrazów pochodzenia arabskiego. Większość z nich zaczyna się na al, a w mniejszej ilości także na ar, az.- Przykłady albufeira (zatoka), azeitona (oliwka)