Humanizm epoki odrodzenia przeciwstawiał się koncepcjom średniowiecza (szczególnie teocentryzmowi), w związku z czym nawiązywał do idei starożytności.
Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: "Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce." Popularne jest też stwierdzenie Protagorasa "Człowiek jest miarą wszechrzeczy".
Samo pojęcie Humanizmu używane jest dopiero od nowożytności.
Humanizm koncentruje uwagę na sprawach ludzkich, godności człowieka, jego wolności, propaguje rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie, podkreśla możliwości ludzkiego rozumu, oraz wartośc wiedzy o świecie i możliwość jej zdobycia i rozwoju. Zatem prawdziwy humanista ceni wszelkie osiągnięcia innych ludzi ( takich jak muzyka, malarstwo, matematyka, technika) i nie ogranicza się do znajomości tylko pewnych wycinków wiedzy jak sztuka czy literatura.