Homer (gr.
Homeros) (VIII wiek p.n.e.) –
grecki aoidos czyli bard, uważany za ojca poezji
epickiej. Najstarszy znany z imienia europejski poeta, który zapewne przejął dziedzictwo długiej i bogatej tradycji poezji heroicznej (której istnienie jest wszakże czystym domysłem).
Homer jest autorem poematów
Iliady i
Odysei. Grecka tradycja widziała w nim również autora epopei komicznej
Batrachomyomachii (wg najnowszych teorii nie on jest jej twórcą) i
Hymnów homeryckich. Żaden poeta grecki nie przewyższył sławą Homera. Na wyspach Ios i
Chios wzniesiono poświęcone mu świątynie, a w
Olimpii i
Delfach postawiono jego posągi.
Pizystrat wprowadził recytacje homeryckich poematów na panatenaje.
Nie zachowały się żadne wiarygodne wiadomości o jego życiu i, jak pisał badacz John Myres,
żadne zdanie dotyczące Homera nie jest bezsporne. Niemniej, antyczni Grecy nigdy nie wątpili w jego istnienie. Prawdopodobnie urodził się w
Smyrnie lub na wyspie Chios w
Jonii – krainie w
Azji Mniejszej, jednak wiele miast greckich ubiegało się o ten honorowy zaszczyt. Według legendy Homer był ślepcem. Tezę tę mogą wspierać dwa epizody umieszczone w homeryckich epopejach. W
Odysei niewidomy bard
Demodokos opiewa bohaterskie czyny, a autor, prawdopodobnie Homer, w
Hymnie homeryckim pisze do
Apollona:
"Pozdrawiam was wszystkie. A o mnie pamiętajcie, gdy przyjdzie jakiś człowiek obcy, co świata doświadczył, i zapyta: Dziewczęta, który jest wam najmilszy z aojdów, co tu przychodzą? Wtedy wszystkie razem odpowiecie: Ślepiec, który mieszka na skalistym Chios – jego pieśni będą zawsze najpiękniejsze".... Martin P. Nilsson w pracy
Homer and Mycenae podaje, że w wielu regionach bardowie byli w rytualny sposób pozbawiani wzroku, co miało stymulować pamięć.
Ponieważ nie mamy żadnych wiarygodnych danych o życiu Homera, niektórzy badacze, a nawet już antyczni
choridzontes, wysuwali hipotezę, że Homer nigdy nie istniał. Podwaliny dla tego poglądu, zwanego teorią pluralistyczną (oba dzieła są zlepkiem pieśni z różnych czasów, połączonych w Atenach w VI w. p.n.e.), dał niemiecki filolog F.A. Wolf w wydanej w r. 1795 książce
Prolegomena ad Homerum. Po około stu pięćdziesięciu latach dyskusji i sporów zwyciężyła teoria unitarystyczna, która twierdzi, że Homer istniał i był autorem obu poematów, a jego zasługą jest stworzenie wybitnych dzieł w oparciu o wielowiekową tradycję pieśni heroicznych istniejącą w starożytnej Grecji.