Hohenzollernowie - niemiecka
dynastia wywodząca się ze Szwabii. jej przedstawiciele panowali w krajach niemieckich (m.in. Brandenburgii, Ansabach, Bayreuth, Prusach), od 1871 r. jako cesarze niemieccy oraz w Rumunii (w latach 1866-1947).
Początki dynastii
Zamek Zollern, od którego wzięli nazwę leży na terenie dzisiejszego landu Badenia-Wirtembergia. Zamek ten do dziś jest w rękach rodu. Za praojca uważa się Burkcharda de Zolorin, żyjącego w XI w. Jego syn Fryderyk w 1111 r. otrzymał tytuł hrabiego. Hrabia Fryderyk III (zm. 1201)wraz z ręką Zofii von Raabs przejął w 1191 prawa do dziedziczenia urzędu
burgrabiego Norymbergi. Od dwóch synów tej pary pochodzą dwie główne linie dynastii: frankońska i szwabska.
Linia frankońska
Odziedziczyła dobra we Frankonii z burgrabstwem
Norymbergi. Burgrabia Fryderyk III po okresie długotrwałego bezkrólewia zgłosił w 1291 r. kandydaturę Rudolfa z
Habsburga do tronu niemieckiego. elektorzy zgodzili się na jego osobę uznając za niegroźnego i niezbyt potężnego. Według tradycji o wyborze Habsburga Hohenzollern powiadomił osobiście elekta.
W 1363 r. burgrabia Fryderyk V został wyniesiony do godności księcia Cesarstwa (
niem. Reichsfürst). Jego syn Fryderyk VI w 1415 w zamian za poparcie w wyborach cesarskich uzyskał od
Luksemburgów Marchię Brandenburską wraz z tytułem
elektora (od 1417). Od elektora Albrechta III Achillesa wywodzi się także starsza linia Hohenzollern-Ansbach. Wywodził się z niej m.in.
Albrecht Hohenzollern, ostatni wielki mistrz
zakonu krzyżackiego i pierwszy książę pruski.
W 1618 po śmierci
Albrechta Fryderyka doszło do przejęcia
Prus Książęcych przez linię elektorską. Od młodszych synów elektora Jana Jerzego (zm. 1598) wywodzą się: młodsza linia Hohenzollern-Ansbach (wygasła w 1806 i Hohenzollern-Bayreuth (wygasła w 1763).
W 1657 w wynku układów welawsko-bydgoskich Hohenzollernowie usykali suwerenność w Prusach. Elektor brandenburski
Fryderyk III ogłosił się 18 stycznia 1701 r. w
Królewcu królem w Prusiech (niem.
König in Preussen). Fryderyk I Wielki zmienił ten tytuł w 1742 na król Prus (niem.
König von Preussen).
Po I i II
wojnie śląskiej w wyniku podpisanego układu wrocławsko-berlińskiego w 1742
Fryderyk II Wielki zdobył większą część Śląska, pokonując
Austrię Habsburgów.
Po rozbiciu
II Cesarstwa Francuskiego Otto von Bismarck (zwany później Żelaznym Kanclerzem) dokonał zjednoczenia pod hegemonią
Prus tzw.
małych Niemiec i doprowadził do ogłoszenia 18 stycznia 1871 r. w
Wersalu władcy Prus
Wilhelma I cesarzem niemieckim. Po przegranej
I wojnie światowej w 1918
Wilhelm II abdykował w obliczu rewolucji i wyemigrował do
Holandii.
Dziś tytularnym cesarzem niemieckim i królem Prus jest Jerzy Fryderyk I (ur. 1976).
Mimo tak rozległych dziejów nazwisko Hohenzollern utożsamia się przed wszystkim z elektorami i królami Prus oraz cesarzami nowożytnych Niemiec.
władcy z linii frankońskiej
Elektorzy brandenburscy
Królowie pruscy
Królowie Prus i cesarze niemieccy
linia Hohenzollern-Ansbach
Książęta Prus 1525-1618
Książęta Karniowa
Linia szwabska
Przejęli dobra w Szwabii z hrabstwem Zollern (Hohenzollern).
W 1576 Hohenzollernowie szwabscy po śmierci hr. Karola I podzielili się na dwie linie: Hohenzollern-Hechingen (wygasła w 1869 na księciu Fryderyku Wilhelmie) oraz Hohenzollern-Sigmaringen. Już w następnym pokoleniu w 1623 r. obydwie linie wyniesiono do godności książąt. Jan Jerzy stał się księciem von Hohenzollern-Hechingen, a Jan księciem Hohenzollern-Sigmaringen.
Książę Karol von Hohenzollern-Sigmaringen w 1866 w efekcie układów dyplomatycznych objął tron Rumunii. W 1881 przyjął tytuł króla. Jego starszy brat Leopold miał wg planów
Bismarcka także zasiąść na tronie Hiszpanii po obaleniu I Republiki. Starania te stały się jednym z pretekstów wybuchu wojny francusko-pruskiej w 1870 r.
W 1947 r. pod naciskiem komunistów abdykował ostatni król Rumunii i ostatni władca z rodu Hohenzollernów, Michał I.
władcy z linii szwabskiej
Książęta Hechingen
Książęta Sigmaringen
Królowie Rumunii
- Karol I (ks. autonomicznej Rumunii 1866] , od 1878 pełna niepodległość , król od 1881) - 1866 – 1914
- Ferdynand (bratanek) - 1914 – 1927
- Michał I (wnuk) - 1927 – 1930 usunięty, ponownie 1940 – 1947,
- Karol II (ojciec, usunięty, zm. 1953) - 1930 – 1940
Wybrana literatura
- P. Mast, Die Hohenzollern in Lebensbildern, Graz Wien Köln 1988
- Dynastie Europy, p. red. A. Mączaka, Wrocław Warszawa Kraków 2003 (wyd. II).