Hierarchia potrzeb (
ang.
needs hierarchy) – w psychologii - sekwencja potrzeb od najbardziej prymitywnego poziomu potrzeb podstawowych do potrzeb wyższego poziomu, które aktywizują się dopiero po zaspokojeniu niższych.
Piramida potrzeb
- Transcendencja (najwyższy poziom, potwierdzanie istnienia istot wyższych) - potrzeby duchowe.
- Samorealizacja (potrzeba posiadania celów, potrzeba spełnienia swojego potencjału) - potrzeby samoaktualizacji - wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb.
- Potrzeby estetyczne (potrzeba harmonii i piękna)
- Potrzeby poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości)
- Szacunek (potrzeby zaufania do siebie, poczucie własnej wartości, kompetencji, poważania) - potrzeby uznania (szacunku) i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi;
- pragnienie potęgi, wyczynu i wolności,
- potrzeba respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi.
- Przynależność (potrzeby więzi, afiliacji, miłości i bycia kochanym) występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia, eliminacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków, uczestnictwa w życiu grupy, w dążeniach do tworzenia gangów.
- Bezpieczeństwo (zależności, opieki i oparcia, protekcji, potrzeba wygody, spokoju, wolności od strachu) pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność, ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne.
- Potrzeby fizjologiczne (najniższy poziom, jedzenie, woda, tlen, potrzeby seksualne, brak napięcia) gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania człowieka
