Czytaj więcej"/> Drukuj
Herb -
Herb – charakterystyczny znak ustalony według określonych reguł heraldycznych, pełniący rolę wyróżnika osoby stanu szlacheckiego lub duchownego, rodziny, rodu, organizacji kościelnej, mieszczańskiej bądź cechu rzemieślniczego.

Opis herbu

Opis herbu czyli blazonowanie powinno być krótkie i jednoznaczne. Język powinien być na tyle zrozumiały aby, korzystając z opisu, można było herb narysować. Zgodnie z historią herb opisuje się od strony rycerza trzymającego tarczę, tzn. prawa strona tarczy to na rysunku strona lewa.
Godło herbowe, jego części i elementy dodatkowe opisują osobę lub instytucję posługującą się herbem. Poszczególne elementy herbu mogą symbolizować nadane przez suwerena godności, godności duchowne (chwosty, pastorały i kapelusze), stopnie wojskowe (buława) lub sprawowane funkcje (klucze). Mogą również symbolizować cechy szczególne osoby, rodu lub instytucji. Historyczne nazwy herbów wywodzą się w większości od różnego rodzaju zawołań (szczególnie z pola walki).
Badaniem i rozwijaniem symboliki herbowej zajmuje się nauka zwana heraldyką.

Historia powstania herbów

Zwyczaj stosowania herbów ukształtował się w średniowieczu i swój rodowód posiada w bojowym taktycznym zespole rycerskim, jaki stanowiła chorągiew, czyli oddział wojskowy stanowiący podstawową jednostkę podczas prowadzenia bitew. Gdy na polu walki pojawiła się ciężka jazda, zbroje były do siebie podobne a hełmy zakrywały głowę i twarz, rozpoznanie poszczególnych rycerzy stawało się niemal niemożliwe. Łatwy do rozpoznania rysunek dawał możliwość identyfikacji, stąd też jednostka ta skupiała i rozpoznawała się po proporcu, odpowiednio barwionym i opatrzonym znakiem bojowym. Właśnie ów znak przechodził na różne części uzbrojenia rycerskiego, przede wszystkim na hełm i tarczę, skąd pochodzą dawne określenia: arma, insignia lub clenodium.
Dowódcami chorągwi byli świeccy książęta lub duchowni. Znak bojowo-rozpoznawczy zaczął więc z czasem rozszerzać swoje znaczenie również jako symbol dowódcy i jego włości. Zaczęto więc używać go nie tylko na częściach uzbrojenia. Rolę herbu ugruntowały jednak dopiero zmiany w ustroju lennym. Rozdrobnienie feudalne zwiększyło liczbę chorągwi, a co za tym idzie liczbę znaków. Rycerstwo natomiast związane lennie z suwerenem musiało posługiwać się znakiem swego pana. Stąd w XIII w. herb staje się znakiem przynależności do danej ziemi i pana, a nie indywidualnym atrybutem.
Prawo heraldyczne tworzyło się między XIII a XV w. W tym okresie herb stał się oznaką przynależności do stanu szlacheckiego i zaczął zyskiwać elementy mające na celu odróżnienie od ich suwerenów. Oprócz terytoriów lennych, herbów zaczynają używać: miasta (wprowadzając znaki swoich panów do elementów architektonicznych), korporacje kościelne, cechy rzemieślnicze (z racji wejścia do rad miejskich).
W XIII i XIV w. dokonuje się rozłam między herbem, a terytorium. Wynika to z faktu, że król nadaje herby osobom, które nie mają żadnego zwierzchnictwa lennego. Od połowy XIV w. pojawia się nobilitacja, która daje zgodną z prawem, możliwość zarobkowania władcy, poprzez zatwierdzanie nowych herbów.

Historia herbów w Polsce

Do Polski herby przybyły w XIII w. z Zachodu, przez Czechy i Śląsk. U swoich korzeni czerpały właściwości z wzorca zachodniego, choć nigdy nie porzucono wpływów kultury ojczystej. Można to zauważyć chociażby w sztuce blazonowania, czyli opisywania herbu wedle ustalonych reguł. Posługiwano się oczywiście określeniami z języka francuskiego, lecz nadal pozostały określenia: wręby, krzywaśń, łękawica, krzyż (może być zaćwieczony), księżyce (mogą do siebie zwracać się barkami), itp.
Herby w Polsce powstawały z inicjatywy rady miejskiej lub wójta, następnie z tzw. przywilejów herbowych nadawanych miastom przez władców. W XV w. zaczęto się posługiwać spolszczonym czeskim słowem erb (pochodzącym z niemieckiego Erbe, czyli dziedzictwo). Po upadku Rzeczpospolitej zaborcy usuwali herby, zastępując je godłem państwowym. W okresie międzywojennym herbami miejskimi zajęło się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wraz z Ministerstwem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Do 1939 r. zatwierdzono 104 herby miast. Po II wojnie herbami nikt się prawnie nie zajmował. Dopiero w 1978 r. uchwalono ustawę o odznakach i mundurach, która zezwalała na ustanawianie herbów miejskich i wojewódzkich. Ustawa o samorządzie terytorialnym z 1990 r. zezwoliła także gminom na ustalenie herbu. Zabrakło w niej jednak jakichkolwiek przepisów wykonawczych, dlatego w heraldyce terytorialnej panuje całkowita dowolność.
Historycznie obok największej liczebnie grupy herbów rycerskich wykształciły się również:

Układ, kompozycja i kolorystyka herbu

Od najdawniejszych czasów stałe elementy herbu to: W późniejszym okresie do polskiego herbu na stałe weszła korona herbowa (korona rangowa).
Herb może również zawierać: Tarcza herbowa zawiera rysunek nazywany godłem herbowym. Może ono być prostym podziałem tarczy na pola lub składać się z różnych kombinacji następujących elementów: Ściśle określone kolory (i ich czarno-białe wzorzyste odpowiedniki zwane szrafirunkiem) oraz futra (gronostaje i popielice) określa się mianem tynktur.
W heraldyce innych krajów spotyka się również:
Materiał wydrukowany z portalu zgapa.pl dnia 2020-09-21 05:33:51