Opis herbu
Opis herbu czyli blazonowanie powinno być krótkie i jednoznaczne. Język powinien być na tyle zrozumiały aby, korzystając z opisu, można było herb narysować. Zgodnie z historią herb opisuje się od strony rycerza trzymającego tarczę, tzn. prawa strona tarczy to na rysunku strona lewa.Godło herbowe, jego części i elementy dodatkowe opisują osobę lub instytucję posługującą się herbem. Poszczególne elementy herbu mogą symbolizować nadane przez suwerena godności, godności duchowne (chwosty, pastorały i kapelusze), stopnie wojskowe (buława) lub sprawowane funkcje (klucze). Mogą również symbolizować cechy szczególne osoby, rodu lub instytucji. Historyczne nazwy herbów wywodzą się w większości od różnego rodzaju zawołań (szczególnie z pola walki).
Badaniem i rozwijaniem symboliki herbowej zajmuje się nauka zwana heraldyką.
Historia powstania herbów
Zwyczaj stosowania herbów ukształtował się w średniowieczu i swój rodowód posiada w bojowym taktycznym zespole rycerskim, jaki stanowiła chorągiew, czyli oddział wojskowy stanowiący podstawową jednostkę podczas prowadzenia bitew. Gdy na polu walki pojawiła się ciężka jazda, zbroje były do siebie podobne a hełmy zakrywały głowę i twarz, rozpoznanie poszczególnych rycerzy stawało się niemal niemożliwe. Łatwy do rozpoznania rysunek dawał możliwość identyfikacji, stąd też jednostka ta skupiała i rozpoznawała się po proporcu, odpowiednio barwionym i opatrzonym znakiem bojowym. Właśnie ów znak przechodził na różne części uzbrojenia rycerskiego, przede wszystkim na hełm i tarczę, skąd pochodzą dawne określenia: arma, insignia lub clenodium.Dowódcami chorągwi byli świeccy książęta lub duchowni. Znak bojowo-rozpoznawczy zaczął więc z czasem rozszerzać swoje znaczenie również jako symbol dowódcy i jego włości. Zaczęto więc używać go nie tylko na częściach uzbrojenia. Rolę herbu ugruntowały jednak dopiero zmiany w ustroju lennym. Rozdrobnienie feudalne zwiększyło liczbę chorągwi, a co za tym idzie liczbę znaków. Rycerstwo natomiast związane lennie z suwerenem musiało posługiwać się znakiem swego pana. Stąd w XIII w. herb staje się znakiem przynależności do danej ziemi i pana, a nie indywidualnym atrybutem.
Prawo heraldyczne tworzyło się między XIII a XV w. W tym okresie herb stał się oznaką przynależności do stanu szlacheckiego i zaczął zyskiwać elementy mające na celu odróżnienie od ich suwerenów. Oprócz terytoriów lennych, herbów zaczynają używać: miasta (wprowadzając znaki swoich panów do elementów architektonicznych), korporacje kościelne, cechy rzemieślnicze (z racji wejścia do rad miejskich).
W XIII i XIV w. dokonuje się rozłam między herbem, a terytorium. Wynika to z faktu, że król nadaje herby osobom, które nie mają żadnego zwierzchnictwa lennego. Od połowy XIV w. pojawia się nobilitacja, która daje zgodną z prawem, możliwość zarobkowania władcy, poprzez zatwierdzanie nowych herbów.
Historia herbów w Polsce
Do Polski herby przybyły w XIII w. z Zachodu, przez Czechy i Śląsk. U swoich korzeni czerpały właściwości z wzorca zachodniego, choć nigdy nie porzucono wpływów kultury ojczystej. Można to zauważyć chociażby w sztuce blazonowania, czyli opisywania herbu wedle ustalonych reguł. Posługiwano się oczywiście określeniami z języka francuskiego, lecz nadal pozostały określenia: wręby, krzywaśń, łękawica, krzyż (może być zaćwieczony), księżyce (mogą do siebie zwracać się barkami), itp.Herby w Polsce powstawały z inicjatywy rady miejskiej lub wójta, następnie z tzw. przywilejów herbowych nadawanych miastom przez władców. W XV w. zaczęto się posługiwać spolszczonym czeskim słowem erb (pochodzącym z niemieckiego Erbe, czyli dziedzictwo). Po upadku Rzeczpospolitej zaborcy usuwali herby, zastępując je godłem państwowym. W okresie międzywojennym herbami miejskimi zajęło się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wraz z Ministerstwem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Do 1939 r. zatwierdzono 104 herby miast. Po II wojnie herbami nikt się prawnie nie zajmował. Dopiero w 1978 r. uchwalono ustawę o odznakach i mundurach, która zezwalała na ustanawianie herbów miejskich i wojewódzkich. Ustawa o samorządzie terytorialnym z 1990 r. zezwoliła także gminom na ustalenie herbu. Zabrakło w niej jednak jakichkolwiek przepisów wykonawczych, dlatego w heraldyce terytorialnej panuje całkowita dowolność.
Historycznie obok największej liczebnie grupy herbów rycerskich wykształciły się również:
Układ, kompozycja i kolorystyka herbu
Od najdawniejszych czasów stałe elementy herbu to:- tarcza herbowa, zawierająca godło
- hełm z klejnotem (od około XIV w.)
Herb może również zawierać:
- labry (wykształcone na podobieństwo liści akantu z chust okrywających hełmy)
- trzymacze (bestie, zwierzęta lub anioły, wprowadzone dopiero pod koniec XVIII w.)
- ordery herbowe (nadawane ad personam czyli za osobiste zasługi, nie mogły być dziedziczone)
- dewizy herbowe (musiały być nadawane oddzielnym dyplomem)
- postument heraldyczny
- figura zaszczytna (inaczej zwana figurą heraldyczną)
- figura uszczerbiona (to figura zaszczytna "luzem" czyli nie dotykająca krawędzi tarczy)
- krzyż heraldyczny
W heraldyce innych krajów spotyka się również:
- zawój (dwukolorowa skręcona materia zamiast korony)
- czapki napoleońskie
- płaszcz (w heraldyce litewskiej, mogli ich używać wyłącznie kniaziowie)