Urodził się i wychował w katolickiej rodzinie mieszczańskiej. Ze względu na stan zdrowia zrezygnował z kariery wojskowej. Wybrał studia rolnicze. W 1922 roku uzyskał tytuł inżyniera rolnika. W trakcie studiów zaangażował się w politykę po stronie nacjonalistów. Wziął udział w puczu monachijskim w 1923 roku. 6 stycznia 1929 roku został Reichsführerem SS (bojówek Schutz-Staffeln), stanął na jego czele. 20 marca 1933 na mocy jego zarządzenia powstał obóz koncentracyjny w Dachau. W 1934 przejął po Göringu kierowanie Gestapo (tajna policja polityczna). Uczestniczył w krwawej likwidacji kierownictwa SA (Noc długich noży). W 1936 roku objął stanowisko zwierzchnika policji III Rzeszy. Był pomysłodawcą Lebensbornów czyli miejsc, w których dobierano pary rodzicielskie w celu zapewnienia czystego rasowo potomstwa. Podczas drugiej wojny światowej Himmler realizował działania zmierzające do eksterminacji ludności żydowskiej, cygańskiej oraz słowiańskiej na podbitych terenach. Był twórcą obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. W sierpniu 1939 roku wraz z Reinhardem Heydrichem zaplanował zainscenizowany polski napad na stację radiową w Gliwicach mający posłużyć jako jedno z przyczyn wkroczenia wojsk niemieckich do Polski. W październiku 1939 zostaje mianowany komisarzem Rzeszy do spraw umacniania niemieckich wartości narodowych. Pierwszym ze zrealizowanych przez niego zadań jest rozpoczęcie przymusowej deportacji Polaków i Żydów z polskich terenów, które zostały wcielone do Rzeszy. 24 kwietnia 1940 roku Himmler wydaje rozkaz utworzenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. W czerwcu 1941 wydaje komendantowi tego obozu, Rudolfowi Hössowi polecenie zbudowanie obiektów do gazowania więźniów. W styczniu 1942 wydaje Głównemu Urzędowi Gospodarki i Administracji Rzeszy polecenie wsparcia koncernów zbrojeniowych pracą więźniów. W tym samym roku zezwala na prowadzenie w obozach koncentracyjnych szeregu doświadczeń medycznych na ludziach. 8 października 1943 roku Himmler nakazuje utworzenie przy wszystkich placówkach gestapo wyższego szczebla Wielkich Komisji Specjalnych do walki z sabotażem. 11 czerwca 1943 roku wydaje rozkaz zlikwidowania wszystkich gett żydowskich na obszarze Polski, a 21 czerwca także na okupowanych obszarach Rosji. 26 listopada 1944 roku Himmler zostaje mianowany na stanowisko naczelnego dowódcy wojskowego Górnego Renu. W okresie od 24 stycznia do 22 marca 1945 roku jest głównodowodzącym Grupą Armii Wisła. 20 kwietnia 1945 Himmler opuszcza Berlin, do którego zbliżyły się już wojska radzieckie i wyjeżdża do Szlezwika-Holsztynu. Adolf Hitler w podpisanym w dniu 29 kwietnia 1945 roku testamencie politycznym pozbawia Himmlera członkostwa NSDAP za podjęcie próby nawiązania kontaktów z aliantami za pośrednictwem Czerwonego Krzyża. Himmler został aresztowany i rozpoznany przez wojska brytyjskie. Popełnił samobójstwo podczas próby przesłuchania 24 maja 1945 roku.