Początkowo uprowadzaniem Murzynów z
Afryki Środkowej i Południowej i ich sprzedażą jako niewolników, już od XV w. zajmowali się Arabowie. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na niewolniczą pracę w Ameryce procederem tym na dużą skalę od XVI w. zajęli się także
Portugalczycy, a od XVII również
Anglicy. Przy czym istniał w tym zakresie wyraźny podział terytoriów działania.
Arabowie trudzili się porywaniem Murzynów na wschodnich wybrzeżach Afryki i sprzedawali ich głównie do
Arabii. Ich bazą wypadową był Sułtanat
Zanzibaru, założony przez szejków
Omanu z Półwyspu Arabskiego. Proceder ten uprawiali do 1873 roku. Natomiast pozyskiwaniem czarnych niewolników wzdłuż całego wybrzeża zachodniego i na wyspie
Madagaskar zajmowali się Portugalczycy i Anglicy. Dostarczali oni łącznie rocznie po ok. 50 tys. niewolników do pracy w kopalniach i na plantacjach obu Ameryk.
Tak więc handel czarnymi niewolnikami, licząc od połowy XV w., trwał ok. 400 lat, w tym intensywny ok. 250 lat. Jego efekty dla Afryki były porażające. Całe regiony środka kontynentu zostały ogołocone z ludności, znikło wiele plemion murzyńskich, gdyż, według szacunków, na każdego dowiezionego do Ameryki żywego Murzyna przypadało pięciu zabitych w Afryce i zmarłych w czasie transportu. Według skrajnych obliczeń, proceder uprawiania handlu Murzynami-niewolnikami spowodował ubytek w Afryce do 100 mln ludzi. Zahamowany został równocześnie rozwój wielkich obszarów kontynentu na dwa-trzy stulecia.
Formalne zniesienie handlu niewolnikami dokonane zostało na
Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku. Praktycznie istniał on nadal, o czym świadczyć może kilkanaście późniejszych aktów międzynarodowych o jego zniesieniu i potępieniu.
Najważniejsze z nich: w 1833 roku niewolnictwo w swych koloniach zniosła
Wielka Brytania, w 1848 roku uczyniła to samo
Francja, w 1856 roku -
Holandia, w 1873 roku -
Portugalia i
Hiszpania. Walkę z niewolnictwem w Afryce proklamowały też Konferencje Kolonialne w
Berlinie w 1885 roku i w
Brukseli w 1890 roku, co zresztą łączyło się z podjętymi na tych konferencjach uchwałami o rozbiorze
Afryki między mocarstwa europejskie.
Zobacz:
Historia Afryki -
Afryka