Gerlach,
Gierlach, (
słow.:
Gerlachovský štít, Gerlachovka (sł.) węgr.
Gerlachfalvi-csúcs, (2655
m n.p.m.). Najwyższy szczyt
Tatr, położony w
Słowacji, w bocznej grani Tatr. Masyw Gerlacha rozpoczyna się wierzchołkiem
zwornikowym z granią główną -
Zadnim Gerlachem Zadný Gerlach (2630 m n.p.m.), którego zbocza obniżają się do przełęczy Tetmajera
Gerlachovské sedlo, za którą kulminuje Gerlach. Grzbiet kończy się szczytem
Małego Gerlacha Kotlový štít (2601 m n.p.m.). Z wierzchołka Małego Gerlacha odchodzą dwa boczne ramiona obejmujące
Kocioł Gerlachowski (
Gerlachovský kotol).
Masyw Gerlacha góruje nad dolinami:
- od południowego-zachodu - Wielicką (Velická dolina)
- od północnego-wschodu – Batyżowiecką (Batizovská dolina)
- południa szczyt Zadniego Gerlacha zamyka Dolinę Litworową (Litvorová kotlina) należącą do systemy Doliny Białej Wody (Bielovodská dolina).
Nazwa szczytu związana jest z miejscowością
spiską Gerlachov.
Szczyt ten, nazwany przez
Mieczysława Karłowicza królem tatrzańskim, (Franciszek Henryk Nowicki przyznał mu "berło gór"), jest dostępny jedynie dla wytrawnych turystów. Najczęściej uczęszczane wejście jest poprowadzone z Doliny Wielickiej przez Wielicką Próbę, dostępny jest także z Doliny Batyżowieckiej przez tzw. Batyżowiecką Próbę. (Wejścia turystyczne tylko w okresie letnim w towarzystwie przewodnika).
W rejonie samego wierzchołka można znaleźć stanowiska 15 gatunków roślin naczyniowych, w tym: dzwonka alpejskiego, złocienia alpejskiego,
goryczki przeźroczystej i pierwiosnki maleńkiej.
Pierwsze wejścia turystyczne nie są dokładnie odnotowane. Przypuszczalnie na szczycie byli w 1855 Zygmunt Bośniacki i Wojciech Grzegorzek. Możliwe, że już w 1834 na szczycie był Johann Still z strzelcami. Na pewno weszli na niego austriaccy inżynierowie prowadzący prace kartograficzne w 1868. Zimą – Janusz Chmielowski, Karoly Jordán,
Klemens Bachleda – 15 stycznia 1905.
Przed pomiarami przeprowadzonymi w latach 1837 - 1838 za najwyższe od Gerlacha uznawano
Łomnicę,
Krywań i
Lodowy Szczyt.
W czasach monarchii
austro-węgierskiej Gerlach nazywany był szczytem
Franciszka Józefa (
Ferencz Józef csúcs), po
I wojnie światowej štít Legionárov (
Szczyt Legionistów), po
II wojnie światowej, w okresie od 1949 – 1957, górą
Stalina (
Stalinov štít). W 1997 na szczycie ustawiono metalowy krzyż.
Związane pozycje książkowe:
- J. Nyka: Tatry Polskie - Przewodnik, Trawers, 2000.
- W. H. Paryski: Tatry Wysokie - przewodnik taternicki, część XII.
- J. Andráši: W Tatrach Słowackich - przewodnik, 1977