Fonograf (z
gr. zapis dźwięku) to jedno z pierwszych urządzeń służących do zapisu i odtwarzania dźwięku, poprzednik
gramofonu.
Dosłownie wyraz
fonograf oznaczać może dowolne urządzenie służące do zapisu dźwięku, jednak zazwyczaj używa się go na określenie konstrukcji
Thomasa Edisona. Edison zademonstrował swój wynalazek 29 listopada 1877 roku, a opatentował go 19 lutego 1878.
W fonografie dźwięk zapisywany był pionowo na wałku i odtwarzany za pomocą igły. Późniejsze gramofony używały dysków z poziomymi rowkami; podejście to nie jest technicznie lepsze ani gorsze - rozwinęło się, ponieważ nie było chronione patentem Edisona i ponieważ dyski (płyty) były łatwiejsze i tańsze w produkcji (można było do tego celu używać prasy).