Feudalizm (z łaciny
feudum - prawo do rzeczy cudzej) - ustrój społeczno-polityczny opierający się na hierarchicznej zależności (wasalności) jednostek pomiędzy sobą. Feudalizacja stosunków społecznych rozpoczęła się jeszcze w epoce
starożytnej, przybrała na sile w
średniowieczu w
VII-
IX w. by osiągnąć swą klasyczną postać w
X-
XIII w
Europie Zachodniej. Ślady feudalizmu w postaci
pańszczyzny przetrwały w
Polsce do
XIX wieku, a w niektórych regionach
Węgier i należących wówczas do nich
Orawy i
Spiszu nawet do początków
XX wieku.
Feudalizm lub system feudalny stanowi jeden z porządków (ustrojów) państwa. Dawniej polegał on na tym, że cesarz przydzielał książętom, później także szlachcie, swoje ziemie jako lenno, ci z kolei przydzielali je swoim zarządcom, a oni poszczególnym chłopom. Feudalizm jako system hierarchicznej zależności jednostek był systemem zdominowanym przez elementy tradycyjne, co oznacza, że władzę w nim z reguły sprawowali ludzie "szlachetnie urodzeni".
Najbardziej istotnymi elementami feudalizmu były:
wasalstwo,
stosunki lenne,
prywatne zamki obronne,
rycerstwo.
Można wyróżnić dwie odmiany:
- feudalizm kontynentalny, który kierował się zasadą: wasal mego wasala nie jest moim wasalem. I taki układ dominował np. we Francji, czy późniejszym okresie średniowiecza w Polsce, co w końcu doprowadziło do rozbicia dzielnicowego. Odmiana ta miała charakter cetralny (odśrodkowy);
- feudalizm wyspiarski, który kierował się zasadą: wasal mego wasala jest moim wasalem. Ta odmiana feudalizmu dominowała na dzisiejszych Wyspach Brytyjskich. Odmiana ta nie miała tendencji centralnych (odśrodkowych). Wiązało się to z tym, że Anglia nigdy nie przeszła rozbicia dzielnicowego.