Eukarioty
|
---|
Systematyka
|
|
Nazwa systematyczna
|
Eukaryota
|
Jądrowe (
Eukaryota lub
Eukarya zwane też przez biologów Eukariotami lub Eukariontami) - organizmy zbudowane z komórek z jądrem komórkowym, odgraniczonym od cytoplazmy podwójną błoną białkowo-lipidową.
W zależności od ujęcia systematycznego jądrowe są traktowane jako królestwo, nadkrólestwo, cesarstwo lub domena.
Komórki eukariotyczne są znacznie większe od prokariotycznych.
Choć zmienność rozmiarów i jednych i drugich jest bardzo duża,
"typowe" proporcje objętości są rzędu tysiąc do jednego.
EWOLUCJA I PODZIAŁ SYSTEMATYCZNY
Organizmy eukariotyczne wywodzą się z prokariontycznych archeanów, jednak ich wczesne dzieje ewolucyjne są słabo znane. Prawdopodobnie po prokariotycznych jeszcze przodkach wczesne jądrowe odziedziczyły zdolność do ruchu ameboidalnego i fagocytozy, lecz znacznie ją udoskonaliły. Głównym jednak "wynalazkiem" była reorganizacja materiału genetycznego. Komórka eukariotyczna zawiera wielokrotnie więcej materiału genetycznego niż prokariotyczna, dzięki czemu jest w stanie produkować więcej typów białek i ma potencjalnie nieograniczone możliwości regulacji. Materiał genetyczny występuje tu w postaci wielu, skupionych w jądrze chromosomów. Są to liniowe fragmentów DNA związanego z licznymi białkami, które chronią go, powielają i precyzyjnie sterują ekspresją.
Komórki eukariotyczne posiadają wiele
organelli - zarówno analogiczne do występujących u prokariotów np.
rybosomy czy
chromosomy (odpowiadające bakteryjnemu genoforowi) jak i takie, których u żadnych prokariotów nie ma. Do tych drugich należy
retikulum endoplazmatyczne wraz z błoną jądrową oraz
mitochondria i plastydy (np.
chloroplasty). Przynajmniej te dwa ostatnie pochodzą ze stosunkowo późnej w skali ewolucyjnej endosymbiozy komórek wczesnych jądrowych z
bakteriami i
sinicami.
Wreszcie około miliarda lat temu komórki eukariotyczne wykształciły możliwość rozmnażania drogą płciową, co jeszcze bardziej zwiększyło ich możliwości ewolucyjne.
Ponieważ zależności ewolucyjne między jądrowymi nie są jasne ich podział systematyczny jest ciągle nie do końca ustalony. Najpowszechniej uznawany jest tradycyjny podział na 4 niższe
taksony w randze
królestw lub podkrólestw:
Jest on jednak bardzo niedoskonały, gdyż pierwszy z tych taksonów jest parafiletyczny w stosunku do pozostałych.
Z kolei
kladystyka wyróżnia aktualnie (1999r.) do 60 linii, które są najprawdopodobniej monofiletyczne. Taki podział byłby jednak zbyt szczegółowy, szczególnie, że większość znanych nam organizmów zawarta jest w dwu z tych linii. Mógłby jedynie stanowić podstawę do wyróżnienia wyższych jednostek. Niestety próby określenia pokrewieństwa tych linii na podstawie sekwencji genowej cytochromu c i innych enzymów zakończyły się jedynie częściowym sukcesem...
60 wyróżnionych linii to:
- Acantharea
- Alveolates
- Ancyromonas
- Apusomonads
- Biomyxa
- Centroheliozoa
- Cercomonads several
- Chlorarachniophytes
- Coelosporidium
- Collodictyon
- Copromyxids
- Cryothecomonas
- Cryptomonads
- Desmothoracids
- Dimorphids
- Diphylleia
- Discocelis
- Ebriids
- Ellobiopsids
- Entamoebidae
- Excavates
- Euglenozoa
- Fonticula
- Glaucophytes
- Granuloreticulosa
- Gymnophrea
- Gymnosphaerida
- Haplosporids
- Haptophytes
- Kathablepharids
- Komokiacea
- Luffisphaera
- Ministeria
- Multicilia
- Nephridiophagids
- Nucleariidae
- Opisthokonts - (Zwierzęta, Grzyby, inne...)
- Oxymonads
- Parabasalids
- Paramyxea
- Pelobionts
- Phaeodarea
- Phagodinium
- Phalansterium
- Plasmodiophorids
- Polycystinea
- Pseudospora
- Ramicristates
- Red algae
- Rosette
- Spironemids
- Spongomonads
- Stephanopogon
- Sticholonche
- Stramenopiles
- Telonema
- Thaumatomonads
- Vampyrellids (ameby żywiące się glonami oraz grzybami)
- Viridaeplantae (zielone glony, oraz zielone rośliny)
- Xenophyophores
Zobacz też:
komórka organizmów żywych,
drzewo życia