Empiryzm stoi w ostrej sprzeczności z racjonalizmem, który zakłada, że źródłem poznania są właśnie idee, zaś bodźce zmysłowe mają znaczenie drugorzędne.
Pierwszym filozofem, który krytykował takie poznanie był Heraklit - "Złymi świadkami są oczy i uszy ludziom, którzy noszą duszę barbarzyńców". Współczesna koncepcja empiryzmu została wysunięta przez Rogera Bacona a następnie rozwinięta i doprowadzona do paradoksalnych konsekwencji przez Johna Locka, George'a Berkeley'a oraz Davida Huma.
Empiryzm ma dwa rodzaje: metodologiczny (całe życie człowieka jest oparte na doświadczeniu pośrednim lub bezpośrednim) i genetyczny (człowiek rodzi się pusty i czysty jak tablica - tabula rasa, dopiero w miarę dorastania i dojrzewania tablica zapisuje się i wypełnia doświadczeniami człowieka).
Z nurtu "czystego" empiryzmu wykształciło się szereg innych prądów filozoficznych: kantyzm, pozytywizm, pozytywizm logiczny oraz fenomenologia.
Do empirystów także należeli:
- Etienne Bonnot de Condillac
- Pierre Cabanis
- Charles de Bonnet