W demonologii judaizmu i chrześcijaństwa oraz satanologii średniowiecznej diabły tworzą hierarchię i są upostaciowione.
Diabeł jako pojęcie pojawia się w religiach i wierzeniach, których panteon jest bipolarny, spolaryzowany na przeciwstawne sobie, walczące ze sobą dominia i w których dokonało się przejście od religii mitologicznej do soteriologicznej (kiedy pojawia się pojęcie zła moralnego). Pojęcie diabła pojawiło się w chrześcijaństwie i islamie poprzez judaizm z wierzeń starożytnego Iranu (manicheizm, mazdaizm i zaratusztrianizm).
Według Biblii Diabeł to stworzenie duchowe będące głównym przeciwnikiem Boga oraz wszystkich, którzy mu oddają cześć. Nie jest jednak równy Bogu; został przez niego stworzony. Nie należy go więc traktować jako "złego boga". Inaczej sprawa wygląda w manicheizmie.