Cholera

Cholera
Nazwa naukowa: cholera
Zarazek
Nazwa: najczęściej Vibrio cholerae (bakteria)
Rezerwuar: człowiek
Epidemiologia
Droga szerzenia: pokarmowa, głównie przez wodę
Liczba zgłoszonych zachorowań w roku wg PZH:
2001: 0	2002: 0
Występowanie: głównie Afryka i Azja, kraje biedne reszty świata, pojawiają się pandemie
Prawo
Przymusowe leczenie: Tak
Podlega zgłoszeniu WHO: Tak

Cholera to ostra i zaraźliwa choroba zakaźna przewodu pokarmowego, której przyczyną jest spożycie pokarmu lub wody skażonej Gram-ujemną bakterią - przecinkowcem cholery (Vibrio cholerae). Bakteria występuje w dwóch serotypach:

O1
O139

Serotyp O1 ma dwa biotypy:

klasyczny
El Tor

Cholerę cechuje śmiertelność około 1% (skrajnie do 20%) przypadków prawidłowo leczonych i 50% przy braku leczenia. Wg danych WHO w 2001 roku na świecie zanotowano 184.311 przypadków tej choroby, a z jej powodu zmarło 2728 osób.¹
Na świecie miało miejsce 7 pandemii cholery.

Czynnik etiologiczny i droga szerzenia

Przyczyną jest głównie Vibrio cholerae (przecinkowiec cholery), ale także niektórzy inni przedstawiciele rodzaju Vibrio. V. cholerae występuje w dwóch głównych typach serologicznych: 01 i 0139 (Bombaj). Vibrio spp. wykazują wrażliwość na podwyższoną temperaturę, wysychanie i kwaśne środowisko, a dużą tolerancję ekologiczną na niskie temperatury, wilgotność, środowisko zasadowe.
Do zakażenia dochodzi na drodze pokarmowej, głównie przez skażoną ludzkimi odchodami wodę. Rzadko przez żywność (tj. owoce morza). Wodę zanieczyszczać bakteriami zdolni są jedynie ludzie chorzy lub nosiciele.
W roku 2000, po czterech latach, udało się zsekwencjonować genom Vibrio cholerae.

Objawy i rozpoznawanie

W początkowym okresie zakażenia dominuje biegunka, wymioty, zwykle bez gorączki i bólu brzucha. Stolec ma charakterystyczny wygląd - przypomina wodę po płukaniu ryżu i posiada swoisty, słodkawy zapach. Niepodjęcie leczenia prowadzi do zaostrzenia stanu pacjenta.

Uwalniana przez bakterie enterotoksyna powoduje przemianę ATP do cyklicznego AMP. Rozpoczyna to okres magazynowania chlorków w rozworze światła jelit i zatrzymanie wchłaniania potasu. Zmiany te manifestują się przez:

zmarszczenie skóry (jak skóra rąk po myciu naczyń)
zmiana głosu
zapadnięcie oczu i wyostrzenie rysów twarzy (tzw. twarz Hipokratesa)

W skrajnie poważnych przypadkach dojść może do śpiączki.
Diagnostyka pojedynczych przypadków opiera się głównie na teście mikrobiologicznym. W czasie epidemii rozpoznanie na podstawie obrazu klinicznego nie sprawia problemów.

Leczenie

Zasadnicze znaczenie ma leczenie objawowe polegające na wyrównywaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, przede wszystkim odwodnienia. Uzupełnianie utraconych płynów prowadzi się doustnie, a także w postaci wlewów kroplówkowych.
W leczeniu stosuje się także antybiotyki, głównie tetracykliny.

Zapobieganie

Głównie polega na ochronie ujęć wody i oczyszczaniu wody pitnej, a także izolacji chorych i nosicieli, mycie rąk i owoców oraz gotowanie owoców morza. Na rynku światowym dostępna jest szczepionka, jednak jej skuteczność jest poddawana dyskusji.

Cholera jako broń biologiczna

Obecnie ma małe znaczenie, jako broń B.

Bibliografia

http://www.who.int/wer/pdf/2002/wer7731.pdf