Cerkwie budowane są zazwyczaj na wzniesieniach. Spośród planów, na których buduje się cerkwie najbardziej rozpowszechnione są plany:
- okrętu (symbol życia na statku, wyobrażającym cerkiew i wędrówki do celu życia człowieka - Królestwa Bożego)
- krzyża (symbol Krzyża, na którym poniósł śmierć Jezus Chrystus, zbawienia, triumfu nad grzechem i śmiercią)
- koła (symbol wiecznego trwania cerkwi, jej nieskończoności w czasie).
- jedna kopuła symbolizuje jedynego Boga
- dwie kopuły to symbol dwóch natur Jezusa Chrystusa
- trzy kopuły są symbolem Trójcy Świętej
- pięć kopuł symbolizuje Jezusa Chrystusa oraz czterech ewangelistów
- siedem kopuł to symbol siedmiu sakramentów
- dziewięć kopuł symbolizuje dziewięć stopni anielskich
- trzynaście kopuł to symbol dwunastu apostołów i Jezusa Chrystusa
Wnętrze cerkwi podzielone jest na trzy części:
- przedsionek (pritwor) - część zachodnia świątyni; w starożytności przeznaczona dla katechumenów lub innych ludzi pozostających poza wspólnotą wiernych;
- część środkowa - miejsce święte przeznaczone dla wiernych; w jej centrum stoi anałojczyk- stolik, na którym znajduje się ikona; zaznaczają się tu również takie elementy jak ikonostas, soleja (podwyższone miejsce przed ikonostasem, jej środkowa część, na której udzielana jest wiernym komunia święta, to amwona, a części solei przeznaczone dla psalmistów i chórzystów to klirosy,
- ołtarz (ałtar) - stanowi wschodnią część cerkwi i jest jej najświętszym miejscem. W cerkwiach ołtarz zawsze skierowany jest na wschód na pamiątkę znajdującego się tam kiedyś rajskiego ogrodu oraz miejsca narodzin Jezusa Chrystusa. Do ołtarza wchodzić mogą tylko mężczyźni. Znajduje się tam prestoł - najważniejsze miejsce w ołtarzu, okryty specjalną szatą stół w kształcie sześcianu, sporządzony z drewna lub marmuru. Do jego wyposażenia należą takie utensylia liturgiczne jak: antymins (jedwabna chusta z obrazem składanego do grobu Chrystusa, w którą wszyte są święte relikwie), ewangelia, darochranitielnica (naczynie, w którym przechowywana jest święta Eucharystia, w Kościele katolickim zwane cyborium), daronosica (szkatułka służąca do przynoszenia św. Komunii chorym), święty krzyż, siedmioramienny świecznik. Po lewej stronie ołtarza umiejscowiony jest stół ofiarny (żertwiennik). Do jego wyposażenia należą kielich, diskos (okrąły metalowy talerzyk, na którym umieszcza się chleb eucharystyczny - w Kościele katolickim nazywany pateną), zwiezdica (dwa łuki w kształcie gwiazdy, umieszczane na diskosie, nad chlebem eucharystycznym), kopije = włócznia (trójkątny nóż, który służy do krojenia prosfor, łżyca (złota lub srebrna, zakończona krzyżem łyżeczka, przeznaczona do udzielania wiernym Świętej Komunii), pokrowcy i wozduch (narzuty na czaszę i diskos). Za prestołem w ołtarzu znajduje się tzw. górne miejsce (hornieje miesto) - podwyższenie, na którym znajduje się tron dla biskupa.