Zamożne mieszczaństwo było główną siłą społeczną wspierającą obalenie przywilejów feudalnych, które dopowodowały do zrównania w prawach i podporządkowania polityki państwa (zwłaszcza podatkowej i zagranicznej) interesom burżuazji, czyli warstwy przedsiębiorów. We Francji podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej burżazja obaliła władzę opartego na szlachcie dworu i utorzyła burżuazyjną republikę, w której obowiązywały równe prawa dla wszystkich obywateli. W Wielkiej Brytanii i Niemczech proces ten zachodził ewolucyjnie i burżuazja stopniowo wchłaniała dawną arystokrację, tworząc nową elitę. Ten proces przyspieszyło narastanie konfliktów między burżuazją, a poprzednio pozbawionym znaczenia plebsem, z którego formowała się klasa robotnicza.
W sensie nadanym przez Karola Marksa to ukształtowana w okresie formowania sie kapitalizmu klasa właścicieli podstawowych środków produkcji. Teoria klas Karola Marksa ujawniła rolę burżuazji w społeczeństwie, a jednocześnie poddała w wątpliwość jej użyteczność w idealnym, socjalistycznym społeczeństwie, w którym robotnicy sami będą zarządzać produkcją i korzystać z jej owoców. Marks opisał burżuazję jako klasę wyzyskującą. Wewnątrz tej klasy marksiści rozróżniali nie zatrudniające pracy najemnej drobnomieszczaństwo, średnią i bogatą burżuazję. Burżuazja drobna (drobnomieszczańska) obejmuje właścicieli drobnych warsztatów, rzemieślników, kupców, wolne zawody, znaczną część inteligencji. Częściowo do burżuazji marksiści zaliczali także posiadających oddzielne gospodarstwa chłopów, zwłaszcza bogatych (kułacy).