Bukowina południowa, zwana również
Bukowiną rumuńską – część
Bukowiny,
krainy historycznej która po
II wojnie światowej przypadła
Rumunii. Pokrywająca się w dużym stopniu z okręgiem
suczawskim (Judeţul Suceava).
Historia
Hisoria Bukowiny - patrz hasło "
Bukowina ".
Obszar
Obszar Bukowiny rumuńskiej można podzielić na dwie części, zachodnią górzystą i wschodnią wyżynną:
- Na Zachodzie jest to niewielki odcinek łańcucha Karpat Wschodnich
- Zewnętrzne Karpaty Wschodnie oraz ich pasma: Obcinele Bukowińskie i Góry Stinisoara.
- Wewnętrzne Karpaty Wschodnie czyli na tym terenie Góry Bystrzyckie (Muntii Bistritei).
- północno-zachodnie peryferia Wyżyny Mołdawskiej (tu Wyżyna Suczawy).
Różnica między Karpatami Zewnętrznymi a Wewnętrznymi jest dobrze widoczna. Grzbiety górskie Obcineli są łagodne i wyrównane, rozdzielone podłużnymi dolinami. Masywy Karpat wewnętrznych (Rarau i Giumalau) są wyższe, bardziej urozmaicone. Posiadają głęboko wcięte doliny.
Klimat
W zimie klimat Bukowiny południowej znajduje się pod wpływem powietrza polarno-kontynentalnego, wschodniego i północno-wschodniego. W lecie pod wpływem powietrza oceaniczne z północnego-zachodu, zachodu i południowego-zachodu. Roczne sumy opadów są niższe niż w Europie Zachodniej i wynoszą od 700 mm na północnym-wschodzie, 950 mm na Obcinelach Feredeului do ok. 1000 mm na Obcinalach Mestecanis. Obszary górskie cechują długie, ostre i obfitujące w opady śnieżne zimy, krótkie deszczowe wiosny, długie i upalne lata oraz piękne jesienie. Klimat wyżyn cechują w zimie silne i mroźne wiatry oraz obfite opady śniegu oraz suche i gorące lata. Wiosny są krótkie i bogate w deszcze a jesienie pogodne.
Lasy
Okręg
Suczawa jest najbardziej zalesiony w całej
Rumunii. Lasy stanowią 53% powierzchni terenu. Intensywna gospodarka leśna oraz równie intensywny wypas owiec i bydła w górskich lasach i na łąkach bardzo zaburzyły pierwotny układ pięter charakterystyczny dla tego regionu. Skład gatunkowy lasów uległ znacznym zmianom a granice pięter przesunięciu. Aktualnie na Bukowinie, poza piętrem pogórskim i łąk alpejskich, wyróżnia się trzy piętra leśne:
- Najwyżej znajduje się piętro świerkowe (Obcinele Mestecanis i Feredeului) – zdominowane przez świerk (Picea excelsa) w towarzystwie jodły (Abies alba), sosny (Pinus sylvestris) i buka (Fagus sylvatica) jako gatunków uzupełniających.
- Niżej, piętro przejściowe (centralna część gór Bukowiny) - świerk ciągle dominujący; widoczny jest jednak duży udział buka.
- Najniżej piętro bukowe (Obcinele Mare) – zdominowane przez buk z niewielkimi domieszkami jodły, świerka lub sosny.
Zwierzyna
Powszechne są
dziki,
jelenie,
lisy,
sarny,
wiewiórki, i żbiki, a z ptaków
cietrzewie,
głuszce,
kuropatwy i
przepiórki. Często spotkać można
niedźwiedzie brunatne – szczególnie w mniej zaludnionych regionach – i
wilki, które w zimie łączą się w stada o wielkości nawet do kilkunastu osobników. Częste są salamandry, które doskonale się maskują w wilgotnych dolinkach potoków.
Cywilizacja
Głównym miastem jest
Suczawa (Suceava), leżąca wzdłuż dawnego szlaku
Lwów-
Jassy połączona z innymi miasteczkami siecią dróg i kolei. Gospodarka regionu opiera się w dużej mierze na rolnictwie wyżynnym, wypasie bydła i (niepokojąco rozwiniętej) gospodarce leśnej – w szczególności wyrębie lasów.
Turystyka
, na tle mapy Rumunii
Ze względu zarówno na walory krajobrazowe, czystość środowiska, architekturę sakralną, jak i mozaikę etniczną, Bukowina południowa posiada bardzo wysoki potencjał turystyczny – zdecydowanie zaniedbany.
Prawdziwym skarbem Bukowiny południowej są unikatowe późnośredniowieczne monastyry
prawosławne, znane z bogatej ornamentyki zewnętrznej. Są to wpisane na
światową listę dziedzictwa UNESCO zespoły klasztorne w
Putnie, Arbore,
Watrze Mołdawicy,
Suczawicy,
Worońcu,
Humorze – oraz
Suczawie.
Góry posiadają zalążkową formę szlaków turystycznych. Baza hotelowa jest niewystarczalna. Całoroczne schroniska górskie znajdują się pod szczytami Rarau i Giumalau. Dobrze rozwinięta jest sieć transportu kolejowego i autobusowego. Za obyczajową niewielką opłatą funkcjonuje powszechnie auto-stop.
Kimpolung i
Watra Dorna są
XIX-wiecznymi kurortami i sanatoriami.
Wśród turystów dominują wycieczki autokarowe odwiedzające monastyry oraz grupy chodzące po górach, najczęściej z
Polski,
Niemiec lub
Węgier.
Główne miasta i miejscowości
, pokrywający się zasadniczo z historyczną Bukowiną południową
Część miejscowości ma polskie nazwy, ustalone i przyjęte przez naukę, część nie. Niektóre nazwy mają w języku polskim kilka odmian, inne nie posiadają w ogóle polskiego tłumaczenia. Inną pisownię znajdzie turysta na aktualnych mapach rumuńskich, inną na
topograficznych mapach austro-węgierskich z końca
XIX wieku. Każda etniczna grupa zamieszkująca Bukowinę ma dodatkowo swoje własne nazewnictwo geograficzne. Nazwy miejscowości podane są za Słownikiem geograficznym Królestwa Polskiego (SgKP), acz i to dzieło podaje nieraz wiele pisowni. Wsie polskie zapisane zostały wedle nazw używanych przez zamieszkujących je
Polaków.
Iacobeni, miejscowość rumuńską, pozostawiono w pisowni rumuńskiej, gdyż inne wersje już nie funkcjonują i byłyby nieczytelne. Także po rumuńsku podano wieś huculską
Ciumirna, ta nazwa bowiem funkcjonuje w terenie, a odpowiedniki polskie i austriackie, stanowiące transkrypcję z huculskiej odmiany języków rusińskich nie są przekonywujące. Miejscowości, których nie ma w SgKP, pomniejsze wioski, zwłaszcza z południowych i wschodnich kresów Bukowiny - w pisowni rumuńskiej. W nawiasach aktualna pisownia rumuńska.
Główne miasta:
|
Inne miejscowości:
|
|