'Bolesław I Chrobry, Wielki
- (967-1025) książę od 992, król Polski od 1025 z dynastii Piastów, pierworodny (i jedyny) syn Mieszka I i Dobrawy, księżniczki czeskiej z Przemyślidów, pierwszy król Polski.
W młodości najprawdopodobniej przebywał na dworze swego wuja w
Pradze, ojciec nie uwzględnił go w dokumencie
Dagome iudex, Bolesław w nieznanych okolicznościach przejął jednak władzę i wygnał swych przyrodnich braci, synów drugiej żony Mieszka, Ody.
Dążąc do ekspansji na tereny
Prusów popierał misje
chrystianizacyjne, między innymi misję wygnanego biskupa Pragi
Wojciecha z rodu
Sławnikowiców, która miała miejsce w 997 roku. Gdy Wojciech poniósł śmierć, Chrobry wykupił jego zwłoki za cenę wagi złota i złożył je w
Gnieźnie. Kanonizacja Wojciecha w 999 miała znaczenie prestiżowe dla polskiego Kościoła.
W pielgrzymce do grobu świętego Wojciecha i aby pozyskać Chrobrego do swych idei Cesarstwa uniwersalistycznego przybył do Gniezna w roku 1000 cesarz niemiecki
Otton III. Podczas
zjazdu gnieźnieńskiego utworzono niezależną polską organizację kościelną z metropolią w Gnieźnie i biskupstwami w
Krakowie,
Kołobrzegu i
Wrocławiu. Arcybiskupem gnieźnieńskim został brat Wojciecha
Radzim . Biskup poznański
Unger został dożywotnio wyłączony spod zwierzchności Gniezna - biskupstwo misyjne w Poznaniu powstało bowiem już w 968 roku. Chrobry został również uznany przyjacielem
Cesarstwa Rzymskiego i niezależnym władcą, cesarz wyróżnił go dając mu swe insygnia.
Śmierć Ottona w 1002 roku zmieniła stosunki polsko-niemieckie. Bolesław zajął
Łużyce,
Milsko i
Miśnię, rok później opanował również
Czechy wykorzystując tamtejsze konflikty dynastyczne. Wobec odmowy złożenia hołdu z Czech nowemu cesarzowi
Henrykowi II Świętemu wybuchła wojna, ciągnąca się z przerwami aż do 1018 roku. Wykorzystując okazję, zapewne w 1007 roku, od
Polski uzależniło się
Pomorze Zachodnie. Do wojny włączył się również książę
Rusi Kijowskiej Jarosław Mądry. Zakończył ją pokój podpisany w
Budziszynie 30 stycznia 1018 roku. Bolesław zachował nowozdobyte ziemie (
Milsko,
Łużyce,
Słowację i
Morawy) i uzyskał pomoc w wyprawie na
Kijów.
W
Rusi Kijowskiej po śmierci
Włodzimierza I Wielkiego rozpoczęły się waśnie o władzę. Tron kniazia uzyskał
Świętopełk I, mąż córki Bolesława Chrobrego. Z tronu zrzucił go
Jarosław Mądry , jego brat. W 1018r. Bolesław Chrobry udał się na Kijów i osadził ponownie na tronie
Świętopełka Przyłączył również kosztem Rusi utracone w 981
Grody Czerwieńskie, które zabrał w drodze powrotnej z Rusi 1018r. Świętopełk jednak nie utrzymał się na tronie, zrzucił go
Jarosław Mądry. Świętopełk został wygnany z Rusi i poprosił o ponowną pomoc swojego teścia Bolesława Chrobrego, który mu już jej nie udzielił (dwukrotne zrzucenie Świętopełka z tronu świadczyło o jego nieudolności). Chrobry poparł Jarosława Mądrego jako godnego władcę i podpisał z nim pakt o nieagresji.
Od 1000 roku starał się o papieską zgodę na koronację, uzyskał ją ostatecznie i korzystając z bezkrólewia w
Niemczech koronował się na pierwszego króla Polski na Wielkanoc (18 kwietnia) 1025 roku. Wkrótce zmarł, a rządy objął jego syn
Mieszko II Lambert.
W 1925 roku wybito pamiątkowe złote monety o nominale 10 i 20 zł z okazji dziewięćsetlecia pierwszej polskiej koronacjii z wizerunkiem Bolesława Chrobrego.
Na pięć dni przed wybuchem
II wojny światowej, 26 sierpnia 1939 roku wprowadzono do obiegu
banknot ("bilet państwowy") z portretem Bolesława Chrobrego o nominale 1 złotego z datą 1 października 1938 roku. Formalnie w obiegu pozostawał do 20 maja 1940 roku. Jego projektantem był Leonard Sowiński. Z kolei w
PRL wizerunek Bolesława Chrobrego umieszczono na
rewersie banknotu o nominale 2000 złotych (z datą 1 maja 1977). Banknot był w obiegu od 11 lipca 1977 do
31 grudnia 1996 roku. W czasie
denominacji (1995) natomiast wprowadzono ozdobiony portretem Chrobrego banknot 20-złotowy (z datą 25 marca 1994). Projektantem dwóch ostatnich banknotów jest
Andrzej Heidrich.
{{Tree|ojciec_ojca=
Siemomysł zm. ok.
960|matka_ojca=nieznana osoba
|ojciec_matki=
Bolesław I Srogi zm. 15 lipca 972|matka_matki=Biagota (?)|ojciec=
Mieszko I zm. 25 maja 992|matka=
Dobrawa Czeska zm.977|osoba=Bolesław I Chrobry zm. 17 czerwca 1025}}
Żony
- od 984 N.N. - córka Rygdaga, margrabiego Miśni. Rozwiedziony 985
- od 985 lub 986 N.N. - (zm. po 987) - księżniczka węgierska; być może córka Gejzy, księcia Węgier (ok. 972-997). Rozwiedziony 987 lub 988
- od 987 Emnilda (zm. 1017) - córka Dobromira, księcia słowiańskiego
- od 3 II 1018 Oda (zm. 1025) - córka Ekkeharda I, margrabiego Miśni
Potomstwo
Starsza literatura błędnie przypisywała Bolesławowi Chrobremu dwójkę dzieci z pierwszego małżeństwa. Syn-kameduła był identyczny z Bezprymem, zaś Piastówna, która została księżną pomorską była prawdopodobnie siostrą lub ciotką Bolesława Chrobrego.